Yetki devri ve yetki devredilenin denetim odağı boyutuyla incelenmesi: İzmir ve Manisa sanayi bölgelerinde bir uygulama

Abstract

ÖZET Her alanda çok hızlı bir değişimin yaşandığı günümüzde, işletmeler ve onları yöneten yöneticiler bu değişime hızla ayak uydurmak zorundadırlar. İşletmelerde yöneticilerin artık işlerle ilgili öncelikleri belirlemeleri, planlamayı, yöneltmeyi ve iletişimi ön plana çıkar tarak yönetsel zamanlarım verimli kullanmayı başarabilmeleri gerekmektedir. Yöneticiler için yönetsel zamanın etkin kullanılabilmesi ve yönetsel verimlilikte artış sağlanabilmesi artık bir gereklilik haline gelmiştir. Bunun başarılabilmesi için üzerinde önemle durulması gereken konulardan biri Yetki Devri 'dir. Bu araştırmanın amacı yönetsel zamanın ve verimliliğin etkin kullanılmasında giderek önem kazanan Yetki Devri konusunun incelenmesi, ayrıca psikolojide artan bir ilgiyle incelenen Denetim Odağı Kuramı ışığında astların basan ve başarısızlıkları sonucunda ortaya çıkan davranış eğilimlerinin belirlenmesi ve bu eğilimin ast-üst ilişkisi gözönüne alınarak yetki devriyle ilişkilendirilmesidir. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde öncelikle yetki ve yetki devri kavramları tanıtılmıştır. Yetki devrinin gelişimi, süreci, ilkeleri, yetki devrinin getirdiği faydalar ve kolaylıklar ortaya konmuştur. Ayrıca yetki devrini engelleyen faktörler hem üst hem de ast yönünden incelenmiş, Yetki Devri ile ilgili araştırmalardan örnekler sunulmuştur. İkinci bölümde Denetim Odağı kavramı tanıtılmış ve ilgili araştırmalardan örnekler verilerek denetim odağı ile ilgili kuram incelenmiştir. Gerçekleştirilmiş araştırmalar ışığında içsel ve dışsal denetim odağına sahip olan bireylerin davranış özellikleri ele alınmış ve değerlendirmeler yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise ast -üst arasındaki yetki devri ilişkisinin denetim odağı kuramı ile ilişkilendirilmesi amaçlanarak seçilmiş olan, astlara ve üstlere ayrı ayrı uygulanan iki farklı anket çalışması yapılmıştır. Yöneticilere uygulanan ilk anket ile işletmelerde yöneticilerin yönetim tarzları belirlenerek yetki devrine olan yaklaşımları tesbit edilmeye çalışılmıştır. Astlara uygulanan ikinci anket ile de kişilik kuramlarından `Denetim Odağı`ndan yararlanarak astların içsel - dışsal denetimli olmaya gösterdikleri eğilimler saptanmaya çalışılmıştır. Anket çalışmaları sonucunda üstlerin ve astların yetki devrine olan yaklaşımları denetim odağı kuramı çerçevesinden bakılarak incelenmiş ve yorumlanmıştır.

ABSTRACT Today, in a world where rapid changes are witnessed in every field of our lives, organi zations and their managers should act carefully in keeping pace with these changes. Nowadays, the managers should determine their occupational priorities and manage to uti lize their managerial time by bringing the planning, directing and communicative skills forth. Today it is a must for the managers to use their managerial time effectively and to provide a raise in managerial fecundity. To succeed in accomplishing these, a special emphasis should be given to Delegation of Authority. The aim of this study is to examine the Delegation of Authority, which is constantly gaining importance in utilizing the managerial time and fecundity, to determine the behav ioural inclination of the subordinotes in the light of the theory of Locus of Control (LOG) and to link this inclination with Delegation of Authority by taking the superior - subordi nate relations into consideration. This study consists of three chapters. In the first chapter, `Authority` and `Delegation of Authority` concepts are introduced. The progress, the process, the principles and the advantages of delegation are explained. Also the barriers to delegation are examined for both supervisors and subordinates and some sample studies on delegation of authority are presented. In the second chapter, the theory of Locus of Control is presented and the theory is examined by giving an abundance of sample studies. In the light of these studies, the behavioural characteristics of the individuals with Internal-or External Locus of Control are analyzed and evaluated. In the third chapter, two different questionnaires are presented with which it was aimed to make a link between the delegation of authority relations of supervisors and subor- dinetes and the theory of LOC. With the first questionnaire, which was given to supervi sors, it was aimed to find out the managers' approaches to delegation of authority by deter mining their management styles. With the second questionnaire, which was given to subor dinates, it was aimed to determine the inclinations of the subordinates towards internal-or external locus of control. As a result of these questionnaires, the perspectives of the super visors and the subordinates for delegation of authority are presented and evaluated by look ing through the framework of the theory of LOC. II