Uluslararası rekabet gücü: Yükselen ekonomilerin ihracat rekabet gücü ve Türkiye örneği

Abstract

ÖZET Liberal ekonomik politikaların uygulanmaya konulması, teknolojik yeniliklerin hız kazanmasıyla, yoğun rekabet ortamının oluşması sonucu ülke endüstrilerinin faaliyet gösterdikleri ortamlarda büyük değişim yaşandı. Yoğun global baskı endüstriyel alanların yapısında ve gelişmesinde beklenmedik değişimleri zorunlu kıldı. Bu hızlı değişim, sadece ülke içi endüstrilere yönelmiş, dışa kapalı bir görünüm sergileyen politikaların geçersiz hale getirdi. Küresel değişimden en çok etkilenen ve avantaj sağlayanlar, yükselen ekonomi olarak nitelenen ülkelerdir. Yükselen ekonomilerin bu rekabet ortamında ayakta kalabilmesinin yolu da, dış dünya ile entegre olabilmesine bağlıdır. Entegre olabilmenin en kolay yöntemi ise, rekabetçi ortamda dış ticarette başarılı olabilmeleridir. Uluslararası rekabet gücüne odaklanılan bu tezin hareket noktası, yükselen ekonomilerin ihracat rekabet güçleridir. Tez, bu ülkelerin gerçekleştirdiği ihraç ürünlerinin dünya pazarındaki rekabet güçlerini ortaya çıkararak, ülkenin toplam ihracat rekabet gücüne ulaşmayı hedeflemektedir. Küresel rekabet gücü ve ihracat rekabet gücü arasındaki ilişkileri incelenmekte, gerçekleştirilen ihracatın ülkenin uluslararası rekabet gücüne katkısı ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. İkinci adım olarak da, yükselen ekonomiler içerisinden örnek ülke olarak belirlenen Türkiye'nin ihracat rekabet gücüne etki eden faktörlerin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.

ABSTRACT Economic liberalization, rapid technological change and aggressive competition continue to alter the environment in which industries operate. The relentless global pressure has produced some interesting changes in the development and structure of nations' respective industrial sectors. The gradual globalization process has emphasized the traditional notion that domestic policies, which once were oriented toward increasing local industrial and economic advantages, have become less effective. Within the globalization context, the developing or emerging nations seem to be the ones that should take advantage or capture as much as possible of the potential gains in expanding trade and investments. Because globalization is taking place in a competitive environment, losses and gains are evident. Studying the nature of a nation's competitiveness leads to the investigation of how the combination of comparative and industry-specific advantages contributes to that competitiveness. The first objective of this dissertation is to examine competitiveness in the context of the emerging economies by investigating trade and its contribution to the emerging economy's global competitiveness. In particular, the dissertation shows the relationship between international competitiveness and export competitiveness in the context of emerging markets. The second objective is to analyze the existence of effects of several economic factors and goods' characteristics on Turkey's export performance on product bases in recent years, from 1993 to 1997.