Selçuklular Döneminde müslim gayr-i müslim münasebetleri

Abstract

ÖZET Bu araştırmada tarihimizin en önemli olaylarından birisi olan Anadolu'nun fethedilerek vatan haline getirilmesi ve Müslüman Türklerin gayr-i müslimlerle münasebetleri incelenmiştir. Malazgirt Zaferi ile Anadolu kapıları Türklere açılmış, kısa sürede fethedilmiş, günümüze kadar Türk-İslam kültürünün yaşandığı coğrafya olma özelliğini korumuştur. Fetihlerden önce Bizans'ın hakimiyeti altındaki Anadolu'da gayr-i müslim halk yaşıyordu. Halkın ağır vergilerden dolayı bunalması, mezhep ayrılığı yüzünden Ermenilere karşı uygulanan baskılar, toprak aristokrasisinin ortaya çıkması ve halkın ya topraksız ya da toprak esiri durumuna gelmesi, kilisenin ahlaken çökmesi gibi nedenler fetihlere zemin hazırlamıştı. Emevîler ve Abbasîler döneminden beri Müslümanların gayr-i müslimlere karşı hoşgörülü tutumunu bilen Anadolu halkı, Türkleri kendilerini Bizans zulmünden kurtaracak bir güç olarak karşıladı. İlk fetih döneminde yaşanan kargaşadan sonra Türklerin yerleşik hayata geçmesiyle münasebetler artmış, Türklerin adil idaresini gören gayr-i müslimler övgü dolu sözler söylemişlerdir. Yüzyıllarca bir arada yaşamalarından dolayı her iki taraf ta birbirinden etkilenmiştir. Selçukluların gayr-i müslimleri inanç ve ibadetlerinde serbest bırakmalarına rağmen, İslam kültürünü yayan müesseselerin etkisi ve yapılan evlilikler sonucu ihtidalar meydana gelmiş, ancak ihtidalar genelde ferdi olmuştur. Selçuklular döneminde gayr-i müslimlerle münasebetlerde İslam hukukunun genel prensipleri aşağı-yukarı aynen uygulanmıştır. Gayr-i müslimler İslam hukukunun kendilerine tanıdığı haklardan yaralanmışlar, bazı hukuki meselelerini kendi cemaat mahkemeleri aracılığı ile halletmişler, devlete karşı olan görevlerini de yerine getirmişlerdir. Laiklik kavramının bilinmediği bir dönemde gayr-i müslimlere karşı gösterilen hoşgörü ve tanınan haklar oldukça ileri düzeydedir. Tezimizde amacımız, bu dönemdeki Müslim gayr-i müslim münasebetlerini irdelemek, günümüz dünyasının da yararlanabileceği tecrübe ve birikimleri ortaya koymaktır.

ABSTRACT In this investigation, the conquest of Anatolia and making an homeland thereon, which is one le important events, and the relations of the Moslem Turks with the non-Muslims, has been jiined. With the Malazgirt victory the doors of Anatolia were opened to the Turks, conquest in a 1 time, and saved the peculiarity of being the geography where the Turk-Islam culture is been lg until the present day. Before the conquest, the non-Muslim public were living in Anatolia ch were under the domination of Byzantine. The reasons such as the depressed public from the rtax, the pressure being applied to the Armenians because of the sect difference, the coming out he ground aristocracy and the public whether being without ground or ground slave, and the al sink of the church, had pave the way for the conquest. The public of Anatolia welcome the ks as a power who will save them from the Byzantine persecution because they knew the iner of the Muslims behaviour towards the non-Muslims from the period of the Emevien and >asien. After the confusion in the term of firs conquest, by passing of the Turks to the settled live, the tions go up, the non-Muslims who saw the fair administration of the Turks, were telling sefull words. Because of living together through centuries together, both party were affected a each other. Although the Seljukian leave the non-Muslims free for their believes and worship, impression of the institutions, diffusing the culture of Islam and as the result of the marriages ing performed, brought out the becoming Mussulman, but this were generally individually. During the period of Seljukian, the general principle of Islamic Law were more or less the Le applied for the relations with the non-Muslim. The non-Muslims took advantage of the rights ch the Islamic Law had given them, they solved some of their legal problems through their own gregation courts, and also fulfilled their duty towards the state. At a term where the concept of secularism were not known, the tolerance and the given rights, ards the non-Muslims, is at an advanced level. Our aim with this thesis is to examine the tions of Muslim, non-Muslim, and bring to light the experience and the knowledge, in order our ;ent days world can also make use of.