Doğu Karadeniz müziği çalgılarından kaval, kemençe ve tulum için stüdyo kayıt ve mikrofonlama teknikleri

Abstract

Ses mühendisliğinin yeni bir meslek kolu olarak kabul gördüğü günümüzde, sanatınüretimi, sunumu ve tüketimi için ses teknolojilerinin belirleyici ana unsur olmasıkaçınılmazdır. Müziğin üretildiği andan itibaren, dinleyiciye ulaşana kadar gerçekleşensüreç, ses mühendisliğinin alanıdır. Hayatın her alanındaki teknolojik değişimlermühendislik alanının sorumluluğunda olduğu için müzik kayıtlarında da bu sorumlulukses mühendislerindedir. Özellikle klasik batı müziği ve popüler müzik için bu değişimsürekli güncel kalmakta fakat dünyadaki tüm müzikler için bu değişim aynı hızdagerçekleşememektedir. Bu durum ses teknolojileri için, müzik türlerine, çalgılara veicralara farklı yaklaşımlar bulmak, özel ayrıntılar belirlemek gibi bir misyon da ortayakoymaktadır.Bahsettiğimiz yaklaşım ve ayrıntılar; çalgıların yapısı, icra teknikleri, mikrofonlamateknikleri, miks işlemi gibi kategorize edilebilir. Bu parametrelerin her biri, herhangi birçalgı ya da eser için değişebilmektedir. Ses mühendisinin misyonlarından biri de buparametrelerin belirlenmesi ve uygulanması için çalışma yapmak ve belirlemelerdebulunmaktır. Misyon olarak, kayıtlı müzik üretimi için yapılan prodüksiyonların, tümmüzik türleri ve çalgılar için aynı paralellikte gerçekleşmesi sağlanacaktır.Bizim çalışmamızda özel ayrıntı ve yaklaşımlar belirlemek istediğimiz çalgılar, DoğuKaradeniz'de icra edilen Kaval, Kemençe ve Tulum çalgılarıdır. Bu üç çalgı içingünümüz müzik endüstri standartlarına uygun stüdyo kayıt ve mikrofonlama teknikleribelirlemek ana misyonumuz olmuştur.Bahçeşehir Üniversitesi ses kayıt stüdyolarında gerçekleşen kayıtlarda çalgıların yapısıve çalım teknikleri incelenmiş, daha sonra endüstri standartları gözetilerek belirlenenmikrofonlar kullanılmıştır. Uygulanacak mikrofonlama teknikleri belirlenen yazılıkaynaklardan, gerçekleşmiş prodüksiyonlardan, faydalanılarak belirlenmiştir. Buna göre belirlediğimiz çalışılan stereo mikrofonlama teknikleri A-B Stereo mikrofonlamatekniği ve X-Y stereo mikrofonlama tekniğidir. Mono kayıtlarımız için de çalgılarınuygun ses kaynak noktaları belirlenmiş ve mikrofon yerleşimi bunlara göre yapılmıştır.Bu tercihler için yine ön çalışmalar yapılmış olup pratiklik ve sektör içi genel kullanımgibi parametreler de göz önüne alınmıştır.Yapılan kayıtlar sektörde aktif yer alan ses mühendislerine, müzisyenlere ve müzikdinleyicilerine anket yöntemiyle sunulmuş, tını beklentileri ve beğenilerine uygunluğuaraştırılmıştır. Anket sonuçlarından elde edilen veriler istatistiksel olarak incelenmiş vebu verilere dayanarak uygulanan mikrofonlama teknikleri için analizler yapılmıştır.Kayıtlarda anket katılımcılarını yönlendirmemek adına belirli sınırlamalara gidilmiştir.Bu sınırlamaları sıralamak gerekirse: Eserler performans farkı oluşabileceği gözetilerekmikrofon yerleşimlerinin tümü tek seferde yapılmış ve tek eser üzerindendeğerlendirmeye gidilmiştir. Farklılık sadece çalgıya göre değişim göstermektedir.Kayıt esnası ve sonrasında herhangi bir spektral ya da dinamik değişim yapmamakadına dijital ya da analog işlem uygulanmamıştır. Bu durum yine anket katılımcılarınıseçimleri için yönlendirmemek adına alınmış bir karardır.Anahtar Kelimeler: Ses Mühendisliği, Kayıt Teknikleri, Tulum, Kemençe, Kaval

Audio technologies have become the inevitable determinant for the production,presentation and consumption of many art forms recently; therefore sound engineeringhas been accepted as a new profession. The field of sound engineering covers the wholeprocess of music production; from the very beginning of composition until the receptionof the audiences. Since engineers from various fields are responsible for the changesand innovations in technology, sound engineers are responsible for the equivalent audiorelated matters.The progression in audio technology always finds it place in the Classical WesternMusic and other popular music genres; however the situation is not the same for allmusic genres; the change is not at the same rate. Thus, the mission of audiotechnologies is to find varied approaches and to determine specific details for musicalgenres, instruments and performances. These approaches and details can be categorizedas structures of the instruments, performance techniques, microphone recordingtechniques and mixing processes. Each of these parameters can be modified for anysingle instrument or the complete composition. One of the aims of sound engineers isalso to determine these parameters and apply them according to the specific industrialneeds.In our study, the instruments that we want to determine standard recording approachesand technical details for were kaval, kemençe and tulum; which are traditionally playedin Eastern Black Sea Region. Our main goal in this study is to define studio recordingtechniques and microphone techniques for these three instruments, which areconvenient for the standards of today's music industry.The structures of instruments and their playing techniques were investigated from therecordings made in the studio of Bahçeşehir University, and in order to match the globalindustry standards, the suitable microphones and equipment were used. The microphones techniques used in this study are the A-B stereo technique and the XYstereo technique, which were determined by officially released recordings and byliterature research. For mono recordings, the microphones were placed according to thesound source and radiation patterns of the instruments. For these preferences,preparatory research has been made and parameters like practicality and general use insector has been taken into account.The recordings were presented to selected sound engineers from the industry, musiciansand music listeners by questionnaire technique in order to observe their expectationsregarding the timbre and other aesthetical issues. After they have listened to each pieceof music, they chose one from every two samples. So, they listened to 10 samples intotal. Referring to the statistical analysis of the results, the microphone techniques inthis study were analyzed. Some limitations were applied for not to steer thequestionnaire participants:The microphones were placed in one go and only one performance was considered eachtime because of the risk that every performance could be different from each other. Dueto the same reason, just one piece of music was chosen for the investigation. Diversityonly occurs due to the instruments. No analog or digital signal processing is applied tothe recordings to preserve the original frequency spectrum and dynamics.Keywords: Sound engineering, Recording Technique, Tulum, Kemençe, Kaval