KOBİ`lerde teşvikler ve örnek uygulamalı KOBİ`lerin aldıkları teşvik belgeli krediler

Abstract

ÖZET KOBİ'ler gelişen dünya ve Türkiye ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. KOBİ'lerle ilgili dünyada ve ülkemizde değişik tanımlar yapılmakta olup, konu ile ilgili kurum ve araştırmacıların amaçlarının farklı olmasından dolayı standart bir tanım ve ölçüt bulunmamaktadır. Yapılan tanımlarda genellikle işletmelerde çalışan kişi sayısı esas alınmaktadır. Genel bir tanım yaparsak KOBİ'ler, `imalat ve tarımsal sanayi sektöründe faaliyette bulunan, bünyesinde 1-250 arası işçi çalıştıran; sermayesinin %25'inden fazlası büyük ölçekli işletmelere ait olmayan işletmelerdir.` Ülkemizde, 2002 yılı Aralık ayı itibariyle yürürlükteki yatırım teşvik uygulamaları ile ilgili olarak beş ayrı mevzuat bulunmaktadır. Bunlar; Genel Teşvik Mevzuatı, KOBİ Teşvik Mevzuatı, Yarım Kalmış, işletme Sermayesi Yetersizliği Nedeniyle İşletmeye Geçememiş veya Kısmen İşletmeye Geçmiş Yatırımların Ekonomiye Kazandırılmasına Dair Mevzuat, 4325 Sayılı Kanun'la Sağlanan Vergisel Nitelikli Teşviklerle ilgili mevzuat, Enerji Teşviği ile ilgili mevzuattır. KOBİ'lere teşvikler devlet tarafından verilir. KOBİ'ler, aldıkları teşvikler ile yatırım yaparlar. Yatırımlar ekonominin üretim kapasitesini büyüttüğünden, iktisadi büyüme gerçekleşir. Ülkemizde KOBİ'ler, aldıkları teşvik belgesi ile yaptıkları yatırım sonucunda; yatırım indirimi, gümrük vergisi ve toplu konut fonu istisnası, KDV istisnası, vergi, resim ve harç istisnası ile fondan kredi tahsisi teşviklerinden yararlanırlar. KOBİ'lere Türkiye Kalkınma Bankası (TKB), Türkiye Halk Bankası ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) teşvik belgeli kredi kullandırmaktadır. TKB, anonim şirketlerce gerçekleştirilecek turizm (konaklama tesisi), eğitim, sağlık ve tarımsal sanayi yatırımları için; Türkiye Halk Bankası ile TSKB ise imalat, madencilik ve yazılım geliştirme yatırımları ile anonim şirket dışındaki diğer gerçek veya tüzel kişilerce gerçekleştirilecek turizm (konaklama tesisi), eğitim, sağlık ve tarımsal sanayi yatırımları için söz konusu krediyi kullandırmaktadır. Teşvik belgeli kredi iki türlü olup, yatırım kredisi ve işletme kredisi olarak kullandırılmaktadır. Verilen teşvikler, normal, gelişmiş ve kalkınmada öncelikli yörelere göre değişmektedir. KOBİ'lere ayrıca ülkemizde değişik kurumlar tarafından da çeşitli destekler verilmektedir. KOBİ'lerin, aldıkları teşvik belgesi ile yararlandıkları teşvikler muhasebe usul ve esaslarına göre belirli kurallar dahilinde muhasebeleştiriimektedir. Bu muhasebe usulleri ve örnek bir işletme üzerinde uygulaması bu çalışmada verilmiştir. KOBİ'lere kullandırılan kredilere ve verilen teşvik belgelerine bakacak olursak; 1997-2002 döneminde 6281 adet KOBİ yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. KOBİ yatırım teşvik belgelerine 104.178.088.000.000TL. yatırım kredisi, 50.427.020.000.000TL. işletme kredisi olmak üzere toplam 154.605.108.000.000TL. kredi aktarılmıştır. Bu belgelerin sabit yatırım tutarı 259.282.363.000.000TL., öngörülen istihdam ise 45.072 kişi olmuştur. IH

ABSTRACT Small and Medium Establishments (SME) are in an important place in the development of the world and Turkey. There're lots of definitions about SME that have been made. There isn't a standard definition and criterion about SME because of the different aims of the institutions and researchers who're interested with SME. Generally the number of workers in an enterprise is considered while making the definitions of SME. When we make a general definition, SME are the enterprises that function in the production and agricultural industry, make work 1-250 workers in its structure and SME are the enterprises whose more than 25 percent of capitals don't belong to the big enterprises. In our country, there're five different laws about investment incitement applications on December 2002. These're; general incitement law, SME incitement law; law about getting half finished, not working because of the insufficiency of enterprise capital or partly working investments to economy; law about tax related incitements which is provided by 4325 numbered law; law about energy incitement. Incitements to SME are given by government. SME make investment with incitements. Investments raises the production capacity of economy so that economical development materializes. In our country, when SME take incitement document and make investment, they benefit from; investment discount; customs tax and housing estate fund exception; V.A.T. exception; tax, picture and mortar exception; credit appropriation from fund. Turkey Kalkınma Bank (TKB), Turkey Halk Bank and Turkey Sınai Kalkınma Bank (TSKB) give credit to SME that has incitement document. TKB gives credit to the SME which are a joint stock company and make investments in tourism (staying institution only), education, health and agricultural industry sectors. Turkey Halk Bank and TSKB give credit to SME which make investments in production, mining and computer program development sectors; which are companies except joint stock companies and make investments in tourism (staying institution only), education, health and agricultural industry sectors. There're two different types of credit given to SME who has incitement document; investment credit and enterprise credit. Given incitements' conditions vary according to the normal, developed and development priority places. Also, in our country, there're various supports that're given to SME by different institutions. When making the accounting of incentives that are taken by SME, definite rules are taken into consideration. These rules and an application example on a company is given in this thesis. When we look at the credits and the incentive documents that are given to SME we see that; the number of investment incentive documents is 6281, the amount of investment credits is 104.178.088.000.000TL, the amount of enterprise credits is 50.427. 020. 000. OO0TL, total amount of credits is 1 54.605.1 08.000.000TL., the amount of fixed investments is 259.282.363.000.000TL. and the employment that's being constituted is 45.072 person. IV