Koah`lı hastalarda fonksiyonel performans ve öz-bakım gücünün belirlenmesi

Abstract

Araştırma, KOAH'lı bireylerin fonksiyonel performans ve öz-bakım gücünü ve ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma örneklemini; Temmuz 2012- Eylül 2013 tarihleri arasında Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Araştırma ve Uygulama Hastanesi Göğüs Hastalıkları Polikliniğinde ayaktan tedavi ve izlemi yapılan, 18 yaş ve üzerinde, iletişimi engelleyecek şekilde görme, işitme sorunu olmayan, tanı konulmuş ruhsal sağlık sorunu olmayan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 128 KOAH'lı birey oluşturmuştur. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Fonksiyonel Performans Envanteri ve Öz-Bakım Gücü Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS (14.0) programında t testi, varyans analizi,Tukey testi, Kruskal Wallis testi, Mann-Whitney U testi ve korelasyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir.Çalışmaya katılan; hastaların toplam fonksiyonel performans puan ortalaması 1.33±0.60, öz-bakım gücü puan ortalaması 92.35±22.59 olarak tespit edilmiştir. Günlük bakımda yardıma ihtiyaç duyan, KOAH dışında bir kronik hastalığa sahip olan, son 6 ayda KOAH nedeniyle acil servise başvuran ve hastaneye yatan hastaların, evde uzun süreli oksijen tedavisi kullanan hastaların fonksiyonel performans ve öz-bakım gücü puanları düşük bulunmuştur. Hastalık şiddeti ve dispne şiddeti arttıkça hastaların fonksiyonel performans ve öz-bakım gücü puanlarının azaldığı ve bu ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. FEV1 değeri ile fonksiyonel performans ve öz-bakım gücü arasında; fonksiyonel performans ile öz-bakım gücü arasında aynı yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır.Araştırma sonuçlarına göre; KAOH'lı hastaların fonksiyonel performansı düşük, öz-bakım güçleri orta düzeydedir. KOAH'lı bireylerde fonksiyonel performans ve öz-bakım gücünün belirlenmesi ve fonksiyonel performans ile öz-bakım gücünün düşmesine neden olan faktörlerin belirlenmesi önemlidir. Fonksiyonel performans ve öz-bakım gücünün değerlendirilmesi uygun hemşirelik girişimlerinin planlanmasını sağlayacaktır. KOAH'lı hastalarda fonksiyonel performans ve öz-bakım gücünü korumak için dispne ve hastalık şiddetinin kontrol edilmesinde etkili olan pulmoner iyileştirme programına önem verilmelidir.

The study was conducted as definitive in order to detemine the functional performance and self-care agency in individiuals with COPD. The sampling of this research includes 128 COPD individuals who are treated and observed at Cumhuriyet University Health Service Research and Application Hospital Polyclinic of Chest Diseases. All induvials are above the age 18 and have no visual impairment or hearing problems that can damage the communication. Nor are they diagnosed with any mental problems and they were volunter to participate in the research. Data was obtained using the critreia of personal information form, functional performance inventory and self-care agency measurement. The data obtained from the research was evaluted using SPSS (14.0) program t test,variance analysis, Tukey test, Kruskal Wallis test, Mann-Whitney U test and ve correlation analysis.Total funtional performance of the participating patients were measured as 1.33±0.60 and that of self-care agency was measured as 92.35±22.59. Functional performance score and self-care agency score were found to be lower with the patients who are in need of assistance in the daily routine, who have a chronic illnes except for COPD, and with those who visited the emergency services because of COPD, and patients who long term oxygene theraphy. As the severity of the illness and dyspnea increased, the score of functional performance and self-care agency decreased. And this correlation was found to be statsitically remarkable. Another statistically remarkable and positive correlation was found between FEV1 value and functional performance and self-care agency. The same relation was also observed between functional performance and self-care agency.According to the results of the study; functional performance of COPD patients is low and self-care agency is moderate. It is important to determine the fucntional peformance and self-care agency of COPD patients. Determining the factors causing this decrease is also of high importance. This will enable the plannings for nursing intervention. Pulmoner rehabilitation which helps control the severity of the illness and dyspnea should be given a special importance to maintain the functional performance and self-care agency of the individuals with COPD.