692 no`lu Balıkesir şer`iye sicil defteri (transkripsiyon ve değerlendirme)

Abstract

Balıkesir şehrinin kuruluş tarihi ve ilk iskân yeri kesin olarak bilinmemeklebirlikte, ilk yerleşiminin Kepsut civarında başladığı tahmin edilmektedir. Şehrinbugün bulunduğu yerdeki iskânı ise, daha sonra olmuştur. Nitekim şehrin ismininde burada bulunan Paleo-Kastra adındaki kaleden intikal ettiği ilerisürülmektedir. Bölgenin en eski sakinleri Bitinler ve Mizlerdir. Mizyalılar'dansonra bölgede sırasıyla, Mısır, Asur, Lidya, İran, İskender, Bergama, Romalılar veTürkler'in hakimiyetine girmiştir. Bölgedeki Türk hakimiyeti, Anadolu SelçukluSultanı Süleyman Şah'ın Bizans üzerine yaptığı saldırıda Balıkesir şehri dahilÇanakkale ve çevresini almasıyla başlamıştır. Anadolu Selçuklu Devleti'nin XIII.yüzyılda çökmeye yüz tuttuğu sırada kurulan Karesioğulları Beyliği'nin merkeziolan şehir, Orhan Bey döneminde beyliğin alınması ile Osmanlı hakimiyetinegirmiştir.Coğrafi konumu sebebiyle ilkçağlarda İstanbul-Miletopolis güzergâhındaönemli bir ticaret merkezi olan Balıkesir şehri, Osmanlı Devleti döneminde de buözelliğini korumuştur. Osmanlı Devleti'nin ana ticaret yollarını birbirine bağlayantâli yollar üzerinde bulunması, Kütahya'dan Bursa'ya gidecek olan tüccarlarınşehre uğramasını sağlamıştır.Tüccarlar ve şehir içindeki çeşitli esnaf aracılığıyla gerçekleşen ticaretharicinde, Balıkesir halkı da tarım, hayvancılık, dokumacılık ve sanayi alanlarındayapmış oldukları üretimle iktisadi hayatı canlı tutmuşlardır. Ziraî alanda arpa,burçak, yulaf ve özellikle de buğday, nohut, üzüm ve zeytin şehirde en fazlayetiştirilen tarım ürünlerindendir. Aba, kaliçe, kilim, makrama, heğbe, ketenipliği, destmâl ve çuval da şehirde dokunan önemli dokuma ürünlerindendir.Ayrıca tarım ve hayvancılıktan elde edilen ürünlere paralel olarak gelişenyağhane, sabunhane ve debbağhane şehirde bulunan sanayi tesislerindendir.XVI. yüzyıldan sonra Osmanlı Devleti'nin merkezi idaresi ve müesseselerdegörülen bozulmalar, Balıkesir şehrini de olumsuz yönde etkilemiştir. Timartevcihlerinde yapılan sahtekarlıklar yanında, askeri kesim mensuplarınıngörevlerini suistimal ederek halktan kanunsuz olarak vergi toplamaları,mahkemeye intikal eden şikayet konularındandır.Şehir ahalisinin çekirdeği hükmündeki aile müessesesinde, genellikle tek eşlievlilikler yaygındır. Elimizdeki tereke kayıtları, ailelerin en fazla dört çocukluolduklarını göstermektedir.

Although when and where Balıkesir city was firstly established is unknavnExcatly to us it was considered to be in the vicinity of Kepsut. The new setlementarea was however later established. It is also claimed that the name of the city wasoriginated from the castle that was called Paleo-Kastra. The very early sattlementof the region was Bitinians (Bithynions) and Mizes (Mysions). Later, Miziniansseccessed by Eqyptians, Asurians, Lidians, Persians, Aleksender and his generals,Pergamon Kingdoms, Roman Empire and at the end by the Turks in chronologicalorder. Turkish rule has began with Suleyman the Sultan of Selchuk Turks. Whoconcured the region and neighbouring area of Çanakkale togehther with Balıkesir.Balıkesir was then become the capital of Karesioğulları beylik when the Selchukbegan to loose their power. The city then came under the rule of Ottomans bySultan Orhan Beg who dominated the region.In ancient period, on the road between İstanbul (Constantinopolis) andMiletopolis, Balıkesir depending upon its geographical position was a trade centre.City continued its uniqueness in the Osmanlı period from this point of wiev.Balıkesir was not only on the main road of trade between İstanbul-Miletopolis butalso it was on the subway betveen Kütahya and Bursa.The people of the city earned their life by trade mainly, but sone were alsobusy with agriculture, animal breeding, textile and crofts. The people who werebusy with agrıculture produced mainly barley, common vetch, oat and especiallywheet, chickpees, grapes and olives.Most common textile goods that was produced by local people were carpets,kilims and others that locally called hegbe, makrama, kaliche, aba and sack. Andmost commonly produced agricultural porducts were grapes, wheet and othercereals, olives, nuts etc. Other subsidiary industury was also developed anddepending on this agricultural productions. In the city there were also oilmills,leather and soap productions.In late sixteenth century when problems ocured in Osmanlı government?sinternal affairs it also adversely affected Balıkesir. It is understood from the sicilthat conterfeits related writh timar and various types of malpractices of militaryofficials; illegal tax collection were handled in the court hearings of Balıkesir.Monogamy was common in the city. According to the court regirsters familiesmostly had four children.