Gelibolu tarihi alanı siperlerinin coğrafi bilgi sistemi ortamında 1915 yılı hava fotoğrafları ile incelenmesi

Abstract

Tarihi Alan I. Dünya Savaşı sırasında tarihimizin önemli mücadelelerinden birinin verildiği Çanakkale Savaşı'na sahne olmuştur. Tarihi Alan geçmişten günümüze hemen hemen her noktasında Çanakkale Savaşı'nın izlerini taşımaktadır. Bu savaşın izlerini arazide tespit edebilmek için çoğunlukla M. Şevki Paşa haritaları ve çeşitli dönem haritalardan faydalanılmaktadır. Savaş esnasında İtilaf Kuvvetlerinin Kraliyet Donanması Hava Kuvvetleri tarafından çeşitli tarihlerde Tarihi Alanı'nın hava fotoğrafları çekilmiştir. Savaş alanı hakkında gerçekçi olarak fikir sahibi olunabilecek dik açıya yakın toplamda 69 adet farklı açılardan ve güzergahlardan çekilmiş hava fotoğrafları günümüze ulaşmıştır. Bu hava fotoğrafları özellikle Anzak Bölgesi ve etrafı ağırlıklı olmakla birlikte bir takım savaş hatıratlarında Tarihi Alanı'nın birçok bölgesine ait tarihi hava fotoğraflarının da savaş sırasında çekilerek bu fotoğraflardan haritalar üretildiği bilinmektedir. Çalışmada bu tarihi hava fotoğrafları 2013 tarihli ortofotolar üzerinden koordinatlandırılmıştır. Aynı altlıkta koordinatlandırılan tarihi hava fotoğrafları ile 1/5000 ölçekli M. Şevki Paşa haritaları arasındaki farklılıklar ve örtüşmeler tespit edilmiş olup Lone Pine bölgesinde siperlerin yersel ölçmeleri ile tarihi hava fotoğrafının konum hassasiyeti irdelenmiştir. Ayrıca tarihi hava fotoğrafları kullanılarak veri tabanı oluşturulmuştur. Veri tabanı kullanılarak yapılan mekânsal sorgulama, mekânsal analiz ve üç boyutlu modeller ile savaş alanına ait mekânsal ürünler elde edilmiştir.

During the First World War, Historical Site was the scene of Gallipoli (Dardanelles) Campaign which has been one of the most important struggles of our history. The Historical Site bears the traces of the Gallipoli Campaign at almost every point from past to present. In order to detect the traces of this war in the field, mostly scale of 1/5.000 M. Şevki Paşa Maps and maps of various periods are used. During the war, the Air Force of the Royal Navy of the Entente Forces took aerial photographs of the Historic Site on various dates. Aerial photographs taken from a total of 69 different angles and routes that have a realistic view of the battlefield have reached today. Although these aerial photographs are predominantly of the Anzac Region and its environs, it is known from a number of war memoirs, historical aerial photographs of many parts of the Historical Site were taken during the war and maps were produced from these photographs.In the study, these historical aerial photographs were georeferenced on orthophotos dated 2013. Historical aerial photographs and scale of 1/5.000 M. Şevki Paşa Maps were georeferenced on the same database and overlaps and differences between them were determined. In addition, the location accuracy of the historical aerial photograph was examined with terrestrial measurements of the trenches in the Lone Pine region. Furthermore, various spatial analyzes were performed by creating the database of historical aerial photographs. In this way, various information about the battlefield was obtained.