Laboratuvar koşullarında [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] üzerinde farklı Trıchogramma türlerinin etkinliğinin belirlenmesi

Abstract

Ülkemizde önemli domates zararlısı olan Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae), istilacı bir tür olup, tarla ve örtüaltı domateslerde ekonomik ürün kayıplarına neden olmaktadır. Zararlıyı henüz yumurta döneminde öldürebilen yumurta parazitoitlerinin kullanımı mücadelenin başarısı için önem taşımaktadır. Bu nedenle laboratuvar koşullarında (25±1ºC sıcaklık, ℅65±10 orantılı nem ve 16:8 saat aydınlık: karanlık) T. absoluta yumurtaları üzerinde yumurta parazitoitleri Trichogramma evanescens Westwood, T. brassicae Bezdenko ve T. pinto Voegele'nin (Hym: Trichogrammatidae) parazitleme etkinlikleri incelenmiştir. Bir günlük 50'şer T. absoluta yumurtası cam tüplere alınarak üzerine 1 dişi ve 2 erkek parazitoit salınmıştır. Bir gün (24 saat) arayla parazitoitler içinde taze 50'şer adet T. absoluta yumurtası bulunan yeni tüplere aktarılmıştır. Parazitleme üç gün devam etmiş ve parazitlenen yumurtalar gelişmeye bırakılmıştır. Deneme her Trichogramma türü için 10 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Elde edilen bulgulardan her parazitoitin parazitlediği yumurta sayısı, parazitleme oranı, parazitot çıkış oranı ve parazitlenen yumurtalardan çıkan erkek ve dişi sayısı gibi biyolojik parametreler belirlenmiştir. Ayrıca, Ephestia kuehniella Zeller ve Tuta absoluta yumurtaları üzerinde her gün 15'şer yumurta verilerek 5 gün 2 tekrarlı olarak T. evanescens tercih testi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda T. evanescens'e verilen toplam 150 adet T. absoluta yumurtalarından parazitlenen yumurta sayısı ortalama 29,1 âdet, parazitleme oranı %19,4, çıkış yapan parazitoit sayısı 26,4 adet, çıkış oranı %88,73, E/D oranı ise 1/ 0,87 olarak belirlenmiştir. T. brassiceae ise 21,5 adet yumurta parazitlemiş, parazitleme oranı % 14,33, çıkış yapan parazitoit sayısı 16,4 adet, çıkış oranı % 77,34 ve E/D oranı 1/ 0,51 olarak bulunmuştur. T. pintoi 26,4 adet yumurta parazitlemiş, parazitleme oranı % 17,59, çıkış yapan parazitoit sayısı 24,1 adet, çıkış oranı % 88,89, E/D oranı ise 1/ 0,50 olarak tespit edilmiştir.Tercih testinde T. evanescens 5 gün boyunca toplam 75 adet E. kuehniella yumurtasının 48,5'i parazitlemiştir. Parazitli yumurtalardan çıkış yapan birey sayısı 48,5 adet, parazitleme oranı %64,67 ve çıkış oranı %100 olarak bulunmuştur. Toplam 75 adet T. absoluta yumurtasında ise; parazitli yumurta sayısı 14, parazitli yumurtalardan çıkış yapan birey sayısı 14, parazitleme oranı %18,66, çıkış oranı ise %100 olarak bulunmuştur. Tercih testi sonuçları ile yapılan istatistiksel analize göre denemenin ilk 4 günündeki parazitleme oranları 5. güne göre önemli derecede yüksek bulunurken farklı günlerde türler arasındaki parazitleme oranlarının yine ilk 4 günde E. kuehniella'da daha yüksek olduğu, T. absoluta'da ise herhangi bir farklılık olmadığı görülmüştür. Çıkış oranlarında ve cinsiyet oranlarında ise farklı günler ve farklı türler arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık görülmemiştir. Tercih testinin sonuçlarından da anlaşıldığı üzere çalışmada değerlendirilen ülkemizin yerel türleri olan Trichogramma türlerinin beklenenden daha düşük bir parazitleme sağladığı görülmüştür. Bu nedenle parazitoit performansının arttırılması için daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Important Tomato pest Tomato leaf miner Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae), which is an important pest of tomatoing our country, is an invasive species in Turkey and causes economical losses in field and greenhouse tomato production. Using egg parasitoids, which can kill the pest in the egg stage, is important for a succesful management. Thus, the parasitism effectiveness of egg parasitoids Trichogramma evanescens Westwood, T. brassicae Bezdenko and T. pintoi Voegele (Hym: Trichogrammatidae) was studied in laboratory conditions (25±1ºC, ℅65±10 r.h. and 16:8 h L:D). One day old eggs (50) of T. absoluta were placed in glass tubes and 1 female and 2 male parasitoids were released into the tubes. Parasitoids were transferred to new tubes with new 50 T. absoluta eggs, in every 24 hours. This process was continued for 3 days and parasitized eggs were stored for incubation. The experiment was conducted with 10 repetitions for each Trichogramma species. From the results, biological parameters such as, total number of parasitized eggs by each female, parasitism rate, parasitoid emergence rate and the number of male and female individuals emerged from eggs, were determined. Also, a choice test was performed on the eggs of Ephestia kuehniella Zeller and T. absoluta with T. evanescens, with 15 eggs for each day with 2 repetitions.At the end of the study, from the 150 T. absoluta eggs given to T. evanescens, number of parasitized eggs was 29,1, parasitism rate was 19,4%, number of emerged adults was 26,4, emergence rate was 88,73% and M/F ratio was 1/0,87. Females of T. brassicae parasitized 21,5 eggs with a parasitism rate of 14,33% and the number of emerged adults was determined as 16,14 with an emergence rate of 77,34%. M/F ratio of T. brassicae was found as 1/0,51. Number of eggs parasitized by T. pintoi females was 26,4 with a parasitism rate of 17,59%. The number of emerged adults and emergence rate was 24,1 and 88,89%, respectively. The ratio of M/F was 1/0,50 in this species. In the choice test, the mean values were 48,5 parasitized E. kuehniella eggs and 48,5 adults emerged from these eggs with a parasitism rate of 64,67% and an emergence rate of 100%. On the eggs of T. absoluta, T. evanescens females were able to parasitize 14 eggs and 14 adults have emerged from these eggs with a parasitim rate of 18,66% and an emergence rate of 100%. According to the results of the statistical analysis of choice test data, parasitism rate from the first 4 days of the experiment was significantly higher than the 5th day and parasitism rates were significantly higher on E. kuehniella eggs also in the first 4 days, while there was no significant difference on T. absoluta eggs. None significant differences were determined in emergence rates and sex ratios of either hosts. Local Trichogramma species from our country has a lower rate of parasitism than expected as supported by the results of the choice test. Thus, we think more detailed studies should be performed on the subject.