Vergenes Charler Gravier Kont`un 1767 tarihli raporları çerçevesinde XVIII. yüzyıl denge politikası ve Osmanlı-Fransız ilişkileri

Abstract

Çalısmamızın özünü olusturan elçi Vergenes'in raporu, Avrupa'nın XVIII. yüzyıldenge politikası çerçevesinde Osmanlı-Fransız-Rus iliskilerinin geçirdigi dönüsümüzerine önemli analizler sunmaktadır.Osmanlı-Fransız iliskileri kapitülasyonlar ile birlikte dost olarak baslamıstır. XVIII.yüzyıl sonlarına kadar kadim Fransa dostlugu devam etmekle birlikte, dönem dönemsöz konusu dostlukta, menfaat iliskilerinden dolayı sapmalar yasanmıstır.Osmanlı-Fransız iliskileri baglamında ele aldıgımız rapor, dönem itibarı ile 1730-1774 yılları arasındaki siyasi gelismeler üzerinde durmaktadır. Özellikle Rusya'nınAvrupa koridoruna dogru genislemek istemesi, bu amaç ile Osmanlı Devleti'nin alanıiçerisinde bulunan Lehistan'a saldırması, dönemin Fransa'sını önemli orandaendiselendirmistir. Fransa bu hedef baglamında, diplomasi atakları ile OsmanlıDevleti'ni Rusya'ya karsı savasmaya tesvik etmistir. Elçi Vergenes, bu noktadakendisini bu görevle yükümlü görmektedir. Raporunda da bu misyonu yönünde,Osmanlı yönetiminin neden Rusya'ya karsı durması gerektigi yönünde gerekçelersunarak ve bunları açıklayarak, savası çıkısını desteklemektedir.Elçi Rusya'ya karsı, dönem itibarı ile zayıf bir görünüm sergileyen OsmanlıDevleti'ni ?savas yeterliligi? açısından güçlü gördügünü sık sık vurgulayarak, özelliklesultanın, halkın ve devlet adamlarının muhtemel bir savas karsısındaki duruslarınınnasıl olması gerektigi yönünde de bilgiler vermektedir.Sonuç olarak, Vergenes, Fransa tarafından ?politik bir figür? olarak 1755'testanbul'a gönderilmis, ülkesi açısından görevini basarı ile tamamlayarak, 1768-1774Osmanlı-Rus Savası'nın çıkısında etkinligini göstermistir. Fakat savasın sonucu,Fransa'ya istedigi kazanımları getirememistir.

Envoy Vergenes' report which constitutes the essence of our study presents someimportant analysis on Ottoman?French?Russion relationships evolution on the basis ofEurope's XVIIIth century Balance of policy.Ottoman?French relationship was started by the capitulations in a friendly manner.Although the etarnal French fellowship continued through the end of the 18th century,deviations resulting from clashing interests are seen periodicaly.This study, built on Ottoman?French relations, focuses on political developmentsbetween 1730-1774. Especialy Russias willingness to expand, towards Europe, andattacking Poland that is under Ottoman territories, disturbed France deeply. In order toreach her ambitions France encouraged Ottoman Empire to fight against Russia byusing dyplomatic tools. Envoy Vergenes, assumes himself being responsible with thismission. Thus, in his report, by stating out and defining the reasons for standing againstRussia, supports war between Ottoman Empire and Russia.Vergenes by emphasizing weakly seeming Ottoman Empires ability to fight, givesinformation about how Sultan, people and bureaucrats standing against a possible warshould be.As a result, Vergenes, who was sent to Istanbul in 1755 as a political figure byFrance; completed his mission successfuly by showing his impact on 1768-1774Ottoman?Russian wars start. But the result of the war did not bring what Franceexpected.