Sürdürülebilir turizm çerçevesinde engelsiz turizm potansiyelinin incelenmesi: Taraklı örneği

Abstract

Dünya nüfusunun yüzde onbeşini oluşturan 1 milyar insanın engelli olması, engelli kavramının da zamanla tanınması açısından önem arz etmektedir. İnsan hayatının 70 yılı aştığı düşünüldüğünde insanların yaş faktörüne bağlı olarak, yaklaşık 8 yılını engelli yada kısıtlı bir şekilde geçirdiği ortaya çıkmaktadır (www.on5yirmi5.com).Engellilerin en temel hakları olan dinlenmek ve gezip-görmek amacıyla seyahat etme isteklerini hayata geçirebilmeleri, turizm endüstrisinde bir farkındalık oluşmasına ve hizmet altyapısının hazır hale getirebilmesine bağlıdır.Ekonomik özgürlüğün sağladığı avantajla sosyal hayata katılarak yaşamını erişilebilir standartlarda devam ettirmek isteyen dezavantajlı bireylerin turizm hareketlerine katılmaya yönelik talepleri zamanla artış göstermektedir. Dezavantajlı gruplar kapsamına giren yaşlı ve engelli nüfusun büyümesine bağlı olarak son zamanlarda sağlık amaçlı seyahatler ile yaşamın kaosundan sıyrılarak sosyal hayata katılmak üzere tercih ettikleri kültür ve kırsal turizm seyahatlerinin de artış göstermesi, engelli turizmine yönelik yatırımların artmasını gerekli kılmıştır.Her geçen gün engelli sayısın yükselmesi ve engellilerin seyahat ve turizm faaliyetlerine genellikle refakatçi eşliğinde katılmaları sonucunda, engelli turizm pazarı gelişim gösteren ve gelecek vaat eden önemli bir pazar olmuştur (Yaylı ve Öztürk, 2006). Turizm endüstrisi için önemli olan bu pazar ne yazık ki yatırım bağlamında gereken ilgiyi görmemektedir. Engelli bireyler göz ardı edilerek turizm faaliyetleri öncelikle engelsiz kişilere yönelik olarak planlanmaktadır.Çalışmada, Dünya'da ve Türkiye'de; engellilere yönelik yasal düzenlemeler turizm kapsamında ele alınarak, karşılaştırmalar yapılmıştır. Erişilebilir turizm ölçeğinde engelsiz turizm modelinin oluşturulmasına yönelik alternatifler incelenmiştir. Anıtsal yapıları ve sivil mimari örnekleriyle tarihi dokusunu günümüze kadar özgün haliyle koruyabilen nadir kentlerden biri olan Sakarya'nın Taraklı ilçesindeki ulaşılabilir turizmin, yerel yapıdaki olumlu ve olumsuz etkileri, turistik tesislerde engellilere dair getirilmesi gereken standartlar ışığında ele alınmıştır. Literatür araştırması sırasında, Türkiye'de yapılan ulaşılabilir turizme yönelik araştırmaların yetersiz olduğuvigözlenmiştir. Araştırma Taraklı ve çevresinde yaşayan yada Taraklı'yı ziyaret etmiş olan kişilerin, Taraklı'nın dezavantajlı bireylere turistik hizmet sağlama noktasındaki durumu ile ilgili görüşlerini almak amacıyla yapılmıştır. Literatür taramasının ardından Taraklı ve çevresinde tesadüfi örnekleme yoluyla 213 anket gerçekleştirilmiştir.Elde edilen verilerin güvenilirlik ve geçerlilik testleri yapıldıktan sonra parametrik dağılım sergilediği gözlenmiş, frekans ve yüzde dağılımı yapılarak, one way anova testine tabi tutulmuştur. Yapılan analizler neticesinde yerel halkın engelli ve yaşlılar gibi dezavantajlı bireylere karşı son derece duyarlı oldukları, fakat turizme katılımları noktasında ve bu çerçevedeki düzenlemeler konusunda bilgi sahibi olmadıkları anlaşılmıştır. Ankete katılanların genel anlamda dezavantajlı kişi ve gruplara karşı hassasiyetlerinin olmasına karşın, çevrelerinde konuya dair olumlu yada olumsuz uygulamaları algılama düzeylerinin oldukça düşük olması araştırmada elde edilen bir başka önemli sonuçtur.Ayrıca Taraklı' nın ve benzer destinasyonların erişilebilir turizm potansiyelinin incelenmesi noktasında, halk henüz bu konuda yeterli bilince sahip olmadığından dolayı nitel araştırma yöntemlerini tercih etmenin daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Taraklı, Erişilebilirlik, Engelsiz Turizm, Cittaslow Turizmi

Being more than 1billion disabled people, that correspand to 15percent of the World pupulation,is importantthe recognition of the consept of disability in termsof time.It is considered that exceeding 70years of human life, depeding on people's age factor,it comes up people spend abot 8years of tehir life with disabilitiesand limited way.Disabled people have the natural rights like having fun,relaxing and sightseeing as other individuals.Using this right effectively depends on the formationof conseiousness in the tourism sector and being ready to provide the neces sary infrastructure services.With the advantage of economic freedom,the demands of disadvantaged individuals, who wish to remain accessible level of life by the time.Depending on the growth of the population of he elderly and disabled people, health-oriented trips,culture and rural tourism trips,thatare preferred to join the social life and escaping the chaos of life,has increased.This has made it necessaryto increase the investments in tourism for disabled.The considerably high number of disabled people,disapled people's joiningwith a companion to travel and tourism activities,has become the disabled tourism market that developing and a promising niche market.Unfortunately,this market,that is important fort he tourism industry,doesn't receive enough attation in the content of investments.Although disabled people have the equal rights of the tourism activities as other people,they are(tourism activities) primarily planned for non-disabled people.In the study, regal regulations were handlad and compared in Turkey and the Word in terms of tourism. Alternatives that airred at constructing non-disabled tourism were examined. Additionaly, in Turkey and the World,being stated the stated the standart of regulations shovid be donefor disabled people in the tourism facilities,positive and negative effects of the accessable tourism in Taraklı, Sakarya where is the uniqueviiicitiesof the country that on keep originality wiht manumental construction and civil architecture,werw examined.When the other studies related to accessable tourism were examined, it is determined that the studies are carried out in our country are unsatisfying. This study was carried in order to take opinions of people,who lives in Taraklı are visited there,about the Taraklı's tourism service for disadvantegeous people.After,literatüre review,over 213 questionnaires were conducted in Taraklı and around there with the way of random sampling.After confidence and volidation test, the datum were tested with test and one way anova.In the end,it comes out that citizens are sentitive to disadvantageous peopleas disabled and,elder; however,they don't have any idea about these people's tourism right and legal regulations. Other important result is,that although people have sensitivity to disadventageous individual or groups,theirperceptional level about positiveand negative opplications for disadvantageous people is really low.Also,because of these results,it is concluded that using qualitative research methods would be better while investigating tourism potential of Taraklı or somewhere else.Key Words: Taraklı, Accessibility, No Disabled Tourism, Desing For All.