Toplu taşıma kullanımını artırıcı uygulamalar ve Kayseri örneği

Abstract

Kayseri kenti Ankara ve Konya'dan sonra İç Anadolu'nun üçüncü büyük kenti ve sanayi merkezidir. Daha az gelişmiş olan çevre illerden fazlasıyla göç alan Kayseri nüfusunun büyük kısmı kent merkezinde yaşamaktadır. Hali hazırda 6 adet organize sanayi bölgesi, 4 adet üniversitesi, toplu konutları ve 1.3 milyonluk nüfus ile hızlı gelişen ve büyüyen bir kent olan Kayseri'de ulaşım sorunlarının yaşanmaması için toplu taşıma kullanımının artırılması kaçınılmaz bir ihtiyaç halini almıştır. Kent içi toplu taşımacılıkta yolcu başına daha az emisyon, daha fazla yakıt ekonomisi ve yol kapasitesini daha az kullanıyor olması nedenleri ile toplu taşıma yatırımlarının ve kullanımının artırılması politikası ön plana çıkmaktadır. Ulaşım sektöründe; küresel ısınma, atmosfere salınan gazlar, sera etkisi ve iklim değişikliğine sebep olan karbondioksit gazının payının yüzde 35'in üzerinde olduğu ve gün geçtikçe sektörün ürettiği karbondioksit miktarının arttığı tahmin edilmektedir. Ulaşım sektöründe yüzde 99 oranında kullanılan enerji kaynağı, yenilenemeyen sınırlı bir kaynak olan petroldür. Bunlara rağmen konfor, gösteriş ve toplu taşıma kültürünün henüz oluşmaması gibi nedenlerden dolayı artan araç sayısı ve kullanımı, ulaşımdaki maliyetleri süre ve maddi bakımdan artırmaktadır. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye için enerji kaynaklarının doğru kullanılması ve sürdürülebilir hale getirilmesi kaçınılmaz bir gerçektir. Trafik sıkışıklığını çözmek için, yeni yollar açmak, yolları genişletmek şeklindeki yaklaşımların sürdürülemez olduğu anlaşılmış ve trafik sorununun çözümüne yönelik uygulamalar olmadığı gerçeği kabul edilmiştir.Toplu taşımanın yaygınlaşması, yapılacak olan yatırımlarla mümkün olacaktır. Toplu taşıma kullanımının artması, yaygınlaşması, özel araç kullanımına göre tercih edilir nitelikte olması, ulaşımdan kaynaklanan sorunların çözümüne katkı sağlayacaktır. Toplu taşıma kullanımının artması ve kültürünün oluşması tek bir sebebe bağlı bir faktör değildir. Bunun için dünya da uygulanan birçok uygulama mevcuttur. Kayseri kentinde 2009 yılına kadar kent içi toplu taşıma faaliyetleri belediye otobüsleri ve dolmuşlarla sağlanmaktaydı. 2009 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesi dolmuşları trafikten çekerek halk otobüsüne dönüştürmüş ve aynı yıl ulaşım ana planı doğrultusunda belirlenen sistem ve güzergâh sayesinde kent içi hafif raylı taşıma sisteminin 1. Etabı vatandaşın hizmetine açılmıştır. 2014 yılında 2. ve 3. Etaplarında hizmete girmesiyle Kayseri'de yavaş yavaş toplu taşıma kültürü oluşmaya başlamıştır. 2016 yılına gelindiğinde Kayseri'de kent içi toplu taşıma da raylı sistem yüzde 30'dan fazla yolcu taşıyarak, toplu taşıma kültürünün oluşmasına katlı sağlamıştır. Bu tez çalışmasında Kayseri'de kullanılan kent içi ulaşım sistemleri ve özellikleri incelenmiştir. Toplu taşıma kullanımını artırıcı uygulamalar açıklanarak Kayseri kenti için etki eden faktörler tek tek incelenmiş ve hangi uygulamaların ne derece başarılı olduğu ortaya koyulmuştur.Bu tez çalışması 5 bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümde, kent içi toplu taşıma türleri ve toplu taşımanın en çok kullanıldığı şehirlerden örnekler verilerek açıklanmıştır. Üçüncü bölümde toplu taşıma kullanımını artırıcı uygulamalar açıklanmıştır. Dördüncü bölümde Kayseri kenti imar planlaması ve Kayseri kenti ulaşım sistemleri açıklanmıştır. Beşinci bölümde ise sonuç ve önerilere yer verilmiştir.

After Ankara and Konya, Kayseri is the third biggest city and the centre of industry in Central Anatolia. Most of the population of Kayseri welcoming great deal of immigrants from less-developed neighboring cities lives in city centre. Since there are 6 organized industrial zones, 4 universities, public housing a city fast growing and growing with 1.3 million inhabitants at present in Kayseri, the increase in usage of public transportation became an important issue in order to reduce the traffic problems in the city. Increasing the investments and usage of public transportation significantly come to the fore because it reduces the total amount of emission per passenger ecomices the usage of fuel consumption and optimises the capacity of ways used by vehicles.In transportation sector, it is estimated that the effect of global warming, greenhouse gases released to athmosphere and carbon dioxide causing the changes in climate is greater than 35 percent and the amount of carbon dioxide released is increasing day by day. The energy source consumed in transportation sector by 99 percent is petroleum which is a scarce and unrenewable source. In spite of these realities, the cost of transportation increases due to comfort, display and the lack of the culture of using public transportation which causes an increase in number of personal vehicles. For such a developing country as Turkey, it is an inevitable reality to use its scarce sources effectively and make hem sustainable. It is understood that expanding the lanes of ways and opening new ways would be unsustainable in order to deal with traffic congestion. Therefore, it is concluded that there exists no remedies to solve problems due to traffic congestion.The widespread usage of public transportation will be possible by means of investments made. Increase in usage of public transportation and its preferability to using personal vehicles will help solve transportation problems. Increase in usage of public transportation and creating the culture of public transportation usage do not depend on a sole factor. There are many practices applied all over the world.Till 2009, the public transportation had been provided by means of city buses and private minibuses. In 2009, Kayseri Metropolitan Municipality changed the usage of private minibuses and converted them into public ones. In the same year, 1st part of the light railway system was presented to the public to use. In 2014, the next two parts of the railway system was also opened and this situation caused an increase in the culture of using public transportation. When coming to 2016, it can be said that both railway system and public transporting buses are handling 30 percent of the total transportation in city.In this thesis, the public transportation systems and their properties has been investigated of the city of Kayseri. The practices that help increase in usage of public transportation in Kayseri has been taken into consideration one by one and the success of each practise has been demonstrated.These study has 5 different chapters. This thesis study has 5 different chapters. In the first part of this study, the aim of the study, methodology and the contents are explained in detail. In the second part of the study, the types of public transportation are introduced providing some intances collected from metropolises where public transportation is moderately used. In third part, the possible methodologies/measurements that can help increase the tendency of public transportation usage are presented. In fourth part, transportation system and the zoning plan in Kayseri are explained. In final part, the results and conclusions of the thesis are given to finalise.