Eski Türk edebiyatı açısından Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan`a ait yayınların tetkiki (inceleme ? metin)

Abstract

Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan, Eski Türk Edebiyatı alanında metin neşri, metin şerhi ve edebiyat tarihi üzerine büyük hizmetler vermiş; ülkemizde ilk ?edebiyat doktoru? unvanını almış; pek çok ilim adamı yetiştirmiş bir edebiyat otoritesi ve hocalar hocasıdır.Tarlan, edebiyat tarihi yazmak için evvelâ, edebî metinlerin içinden şair ve yazarların ruhî portrelerini çıkarmak veya sanatkârların psikolojik durumlarını inceleyerek onları edebiyat tarihi içine yerleştirmek gerektiğine inanır. Tarlan'a göre: ? Edebiyat tarihi, edebiyatın tarihi?dir. Daha açık bir ifadeyle: ?Edebiyat tarihi, her şeyden evvel edebî mahsullerin tarihidir.?Tarlan, ?Bir sanatkârın edebiyat tarihindeki gerçek konumunun ancak onun sanat alanındaki konumunun ortaya çıkarılmasına, bu ise sağlam bir metnin elde bulunmasına bağlıdır? düşüncesine sahiptir. Bundan dolayı mesaisinin önemli bir bölümünü edebî metinlerin doğru birer metnini vermeğe ayırmıştır. Bu bağlamda Hayâlî Bey, Fuzûlî, Necâtî Bey, Ahmed Paşa ve Zâtî gibi Klâsik Türk Edebiyatı şairlerinin eserlerinin tenkitli metnini (edisyon kritik) hazırlamış ve Fars dilinde meydana getirdikleri eserlerinin tercümelerini yapmıştır.Tarlan, metin şerhini; `kendi âleminde hususî formülleri, tetkike muhtaç mevzuları olması lâzım gelen bir disiplindir` şeklinde tarif eder. ?Edebî eseri anlamak başka, duymak başkadır. Metinler şerhi anlamağa çalışır.? ?Bir edebî eseri kendi dışındaki ilimlere yarasın diye değil, kendi için tetkik gerektir.? görüşlerinin sahibi olan Tarlan, onlarca kitap ve yüzlerce makaleye imza atmış bir edebiyat profesörü olarak hayatı, eserleri ve görüşleri üzerinde özellikle araştırma yapılması gereken bir ilim adamımızdır.Anahtar Sözcükler: Metin şerhi, metin neşri, edebiyat tarihi,

Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan is a literature authority and the teacher of teachers who made great contributions to text publishing, text interpretation and literary history in the field of Classical Turkish Literature and who received doctorate degree and many of whose students became scientists.Prof. Tarlan thinks that in order to write literary history, firstly it is necessary to understand the psychological profile of the poets in the texts or analyze the psychological states of the artists and then to put them in literary history. According to him, literary history is the history of literature as he mentioned frequently. In other words, ?Literary history is the history of literary works above all.?Prof. Tarlan believes that ?The real place of an artist in literary history is directly dependent upon eliciting his place in arts and this depends on having the right text in hand.? For this reason, he dedicated most of his efforts on providing the pure and real texts of Turkish literary works. In this context, he prepared critical editions of some of the poets of the Classical Turkish Literature such as Hayalî Bey, Fuzûlî, Necâtî Bey, Ahmed Paşa and Zatî and translated works of these artists into Turkish which had been written in Persian.Prof. Tarlan defines text interpretation as ?a discipline which must have its own unique formulas and issues to be analyzed. As a prominent professor of literature, who wrote tens of books and hundreds of articles, and the owner of thoughts like: ?Understanding a literary work is different from feeling it. Texts try to comprehend the interpretation.?, ?A literary work should not be analyzed as a means but as an end.? Prof. Tarlan is a scientist whose life, works and ideas should be analyzed and studied deeply.Key Words: Text interpretation, text publishing, literary history