21. yy da Dünyada değişen yeni güvenlik anlayışları çerçevesinde NATO ile Türkiye`nin durumu

Abstract

Soguk Savas Dönemi boyunca Atlantik ttifakı'nın temelini olusturan NATO sayesinde, hemABD Batı Avrupa'daki denetimini saglamıs, Sovyet etki alanına girmesini önlemis, hem de BatıAvrupalı Ülkeler ABD ve NATO sayesinde güvenliklerini saglayarak ekonomik,siyasal,sosyal,alanlarda gelismeye yönelerek bugünkü AB'nin (Avrupa Birligi) ortaya çıkmasını saglamıstır.Soguk Savas'ın sona ermesinden itibaren Avrupa'nın NATO dısında kendi güvenliginikendisinin saglama çabası çerçevesinde olusturulmaya çalısılan Ortak Dıs ve Güvenlik Politikası vebunun ileri asamasını temsil eden bir Avrupa Güvenlik ve Savunma Yapılanması süreci ortayakonmaya çalısılmıstır.Avrupa'da ortaya çıkan ortak dıs politika , güvenlik ve savunma anlayısı, Avrupalı ülkelerinyetersizlikleri nedeniyle basta ABD ve NATO'ya dayanma ihtiyacı duydu. Bu anlayıs, Avrupa'dakietkisini kaybetmemek , savunma ve güvenlik alanında mali yükün paylasılması gerektigi düsüncesiyleABD'nin de arzu ettigi biçimde, AGSK adı altında NATO çerçevesinde gelistirilmeye baslandı.1990 yılından itibaren ttifak'ın gerçeklestirdigi iç ve dıs dönüsüm ile paralel olarak NATOtüm Avrupa-Atlantik bölgesindeki ortak ülkelerle bir danısma ve isbirligi forumu olusturmak üzereyeni bir Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi olusturmustur. NATO Rusya ile arasındaki yogunlasanisbirligi, Ukranya ile olusturdugu ortaklıgı ve ayrıca Akdeniz ülkeleriyle arasındaki güçlenen diyaloguyansıtan yeni yapılar yaratmıstır.Bir NATO üyesi olan Türkiye, AB'nin kendi bünyesinde olusturmaya çalıstıgı AvrupaGüvenlik ve Savunma Politikasının dısında tutulmaktan endise duymus ve son yıllarda konu ile ilgiliher türlü platformda bu endisesini dile getirmistir. Türkiye AGSP'den dıslandıgı taktirde, AB'ninNATO kaynaklarını kullanarak girisecegi operasyonlarda veto hakkını kullanacagını ileri sürmüstür.Türkiye, NATO üyeligini bir koz olarak kullanıp, AGSP'nin kurumsal yapısı ile, tatminkar bir düzeydebaglantısı olmasını istemektedir.

NATO, constituting the base for the Atlantic Cooperation during the Cold War Period, enabledUnited States (U.S.) to control Western Europe so as to prevent Soviet effect. Western EuropeanCountries, by means of NATO and U.S. in this period and afterwards, had ensured their safety towardsthe establishment of the European Union by developing in economical, political and social ways.After the Cold War, a new challenge was observed in Europe based on a self-defense approachnot linked to NATO. A common policy for external and safety issues and a European Safety andDefense Structure, as a further stage, was introduced in Europe.This new approach for a common understanding on external policy, safety and defense inEurope was not brought into a reality without support from U.S and NATO, due to insufficiency ofEuropean countries. U.S, aiming at preserving its effect over Europe and sharing the financial burden inareas of defense and safety, supported the new approach towards a European Safety and DefenseIdentity (ESDI) within NATO structure.NATO, in parallel to its internal and external transformation since 1990, has established a newEurope-Atlantic Partnership Council to create a forum for consultation and cooperation among themember countries over the whole Europe-Atlantic Area. NATO has also established new structuresreflecting the intensified cooperation with Russia, the cooperation with Ukraine and the strengtheneddialogue with the Mediterranean Countries.Turkey, as a NATO Member Country, has concerns for remaining outside of the EuropeanSafety and Defense Policy (ESDP) that is being developed within the EU structures. Turkey hasexplained its concerns in every recent platform in this context and positioned itself to block any EUoperation to use NATO sources. Turkey, having the NATO membership as leverage, is determined tohave a fair and reasonable linkage with the ESDI organizational structure