Avrupa Birliği`ne uyum sürecinde Türk sigorta işletmelerinin etkinliği

Abstract

Sigorta, kisilerin hayatta bazı kosullar altında karsılasacakları zarar ve giderlereneden olan olayların ekonomik sonuçlarından kendilerini korumak için önceden önlemalma ihtiyacından dogmustur.Finansal piyasalarda önemli bir yeri olan sigortacılık sektörü de hızla degisenkosullardan etkilenmektedir. Özellikle yogun rekabet kosulları altında sigorta sirketlerinkendi finansal yapılarını, sektördeki yerlerini belirlemeleri ve gelismelere paralelstratejiler üretmeleri gerekmektedir. Türkiye'nin 1998 yılında Avrupa Birligi'ne tamüyelik basvurusunda bulunmasıyla beraber, Türk sigorta sektörünün, gelismis ülkelerinsigorta sektörleri ile rekabet edebilir seviyeye ulasabilmesinin önündeki engellerinkaldırılması, tam üyelik müzakerelerinin baslamasıyla birlikte Avrupa Birligimevzuatına uyumun gerçeklestirilmesi, ülkemizde kullanılan sigorta ürünlerininçesitlendirilmesi ve sigorta bilincinin arttırılması konularında çalısmalar yapılmasıgerekmektedir. Ülkelerin gelismislik düzeyi ile yakından baglantılı olan bu sektördekivar olan durumun tespit edilmesi için etkinlik analizlerinin ya da ileriye yöneliktahminlerin yapılmasının gerekliligi her geçen gün artmaktadır.Çalısmamızın amacı, Türk sigorta sektörünün genel durum tespitinin yapılması,Avrupa Birligi'ne üye ülkelerin sigorta sektörleri içinde Türk Sigorta Sektörününyerinin belirlenmesi ve 1998-2004 yılları arasında sigorta sektörümüzün etkinlikgelisiminin, etkinlik analizleri yardımıyla saptanmasıdır. Bu kapsamda, çalısmamız üçbölümden olusmaktadır.Birinci bölüm, temel sigortacılık kavramları, Türk sigorta branslarınıntanımlanması ve gelisimlerinin incelenmesi ve sigortacılıgın Dünya'da ve Türkiye'detarihsel gelisiminden olusmaktadır.kinci bölümde ise Avrupa Birligi sigorta piyasası tanımlanarak, Avrupa Birligiile Türk sigorta mevzuatının karsılastırması yapılmıstır. Daha sonra Avrupa Birligi'neaday ülkelerin sigorta sektörlerini ile Türk Sigorta Sektörü karsılastırılarak,sektörümüzün Avrupa Birligi sigorta sektöründeki durumu tespit edilmeye çalısılmıstır.Üçüncü bölümde öncelikle, sigorta sektöründe yapılan etkinlik çalısmalarıincelenerek, etkinlik analiz yöntemleri hakkında bilgi verilmistir. Son olarak, TürkSigorta Sektörünün 1998-2004 döneminde etkinlik analizi yapılmıstır.Çalısmamızın sonucu olarak, Türk Sigorta Sektörü, Avrupa Birligi'ne tamadaylık için basvurulmasında bu yana, sigorta alanında bazı ilerlemelerin saglandıgıbelirtilebilmektedir. Hazine, Avrupa Birligi örneklerinden yola çıkarak yeni birmuhasebe planı ve sigorta sirketleri için uygulama mevzuatı çıkarmıstır. Diger taraftanmüktesebat ile tam uyumlasma sınırlı kalmıstır. 1998-2004 dönemi için yapılan etkinlikanalizi sonucunda, Türk Sigorta Sektörünün etkinliginde önemli bir gelisme tespitedilememistir. Bunun temel nedenlerinden biri, Türkiye'nin 1999 yılında depremfelaketini ve 2000 ve 2001 yıllarında ise krizin yasamasıdır.

People have a need to compensate for the economic consequences of some of theevents that may occur to them in their lifespan. The notion of insurance has emergedfrom this need.Insurance sector is an important player in the financial system and it is beingaffected by rapid changes in the economy. Under heavy competition, insurance firmsare obliged to redefine their position within the sector, determine new strategies inparallel with the current changes and improve their financial status. Starting from 1998,when Turkey applied for full membership to European Union, and followed by theongoing negotiations with the European Union regarding the full membership, Turkishinsurance sector has been required to make changes necessary to compete with thedeveloped countries? insurance sectors and also introduce a more variety of insuranceproducts together with a higher awareness for the insurance need in general. Insurancesector is a very good indicator of the level of development of a country. Extrapolationsand analyses of the efficiency play important roles in assessing the performance of thissector.The purpose of this study is to assess the general condition of the Turkishinsurance sector, to determine the comparative position of the Turkish insurance sectoramong the European Union member countries and to assess the improvement of theefficiency of the sector from 1998 to 2004 through the analyses of efficiency.The first part consists of general insurance concepts, identification of differenttypes of insurances available in Turkey and their development in time, and a historicalsummary of the development of the sector both in Turkey and in the world.In the second part, European Union insurance market has been defined and alsoa comparison of the codes of insurance of European Union and Turkey has been made.Later, a comparison of insurance sectors of those countries considered for admission toEuropean Union, including Turkey, has been made in order to determine the relativeposition of Turkish insurance sector within European Union.In the third part, analyses of efficiency in the insurance sector have been studied.Lastly, an analysis of efficiency of the Turkish insurance sector has been made for theyears between 1998 and 2004.As a result of our study, we can state that certain improvements in the insurancesector have been made since 1998 when Turkey applied for full membership toEuropean Union. Turkish treasury has created a new accounting plan and an insurancecode based on those of European Union. On the other hand, compatibility of thesystems has been limited. As a result of the analysis of efficiency for the period 1998-2004, no significant improvement has been found for the efficiency of the sector. Theeffect of the 1999 earthquake and the 2000-2001 economic crisis can be stated as themain reasons for this.