Örgüt çalışanlarının kişilik, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

İşin çalışanın hayatındaki yeri, gerek kapladığı önem gerekse zaman açısından tartışılmaz bir olgudur. Benzer şekilde işletmeler için de çalışan, işletmenin varlığını, başarısını ve geleceğini etkileyen en önemli öğe olması açısından büyük değere sahiptir. Her iki tarafın kendi tek taraflı menfaatlerini bir kenara koyduğu ve ortak fayda yaratma adına optimum çaba harcadığı bir durumun başarılı bir iş ortamını beraberinde getireceği düşünülmektedir. Bu noktada iş tatmini ve örgütsel bağlılık sağlamanın önemi ön plana çıkmaktadır. Araştırma, kişiliğin iş tatmini ve örgütsel bağlılık oluşturmada ilgili diğer faktörlerin dışında öneme sahip olduğu varsayımından hareket etmekte ve bu etkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır.Araştırma verilerinin toplanmasında Üç Bileşenli Örgütsel Bağlılık Ölçeği; Minnesota İş Tatmini Ölçeği; Ego Durumları Ölçeği ve demografik verileri toplamayı amaçlayan demografik ölçek kullanılmıştır. Araştırma anketi doğrudan ve internet yoluyla büyük ölçekli firmalarda çalışan beyaz yakalı personele ulaştırılmış; toplam 304 geçerli veriyle analiz gerçekleştirilmiştir.Anketlerden elde edilen veriler SPSS 16.0 istatistik paketi ile analiz edilmiştir. Demografik verilerden yararlanılarak örneklemin profili ortaya konduktan sonra, ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Araştırma hipotezlerini test etmek üzere regresyon analizinden yararlanılmış; en son aşamada değişkenler arasındaki aracılık etkisi test edilmiştir.Araştırma sonuçları bazı kişilik/ego durumu boyutlarının örgütsel bağlılık boyutları üzerinde etkisi olduğunu, bu etkinin bazı boyutlar için olumsuz yönde kendini gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bazı kişilik/ego durumu boyutlarının, iş tatmini boyutları üzerinde de azaltıcı; bazılarının ise arttıcı etkiye sahip olduğu görülmüştür. Benzer şekilde bazı iş tatmini boyutları da, örgütsel bağlılık boyutları üzerinde yordayıcı etkiye sahiptir. Değişkenler arasındaki etkinin yönü ve anlamlılığından yola çıkılarak aracılık testi yapıldığında ise iş tatmininin kişilik ve örgütsel bağılılık arasındaki etkiyi anlamlı kıldığı ve dolayısıyla aracılık rolü oynadığı sonucu elde edilmiştir.

The importance of job in an individual?s life is indisputable. The employee is the important element affecting the prevalence, the success and the failure of a company. A successful job envioranment is believed to be created when individual interests are put aside for the sake of obtaining mutual benefits. At this point, providing job satisfaction an organizational commitment is essential. The present research examines the relationship between job satisfaction and organizational commitment and personal traits.The survey instrument through which the research was conducted consists of Three Component Organizational Behavior Questionnaire; Minnesota Job Satisfaction Questionnaire; Ego States Questionnaire; and finally demographic questionnaire aimed to collect demographic data. The survey instrument is sent to white color employees in big-scaled organizations; the analysis is made from the data collected from 304 valid data.The data were analyzed using Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 16.0. Demographic characteristics were calculated by avaraging in order to form a profile of the sample. Then the reliability and validity of the instruments are tested. Regression analysis was used to evaluate the hypothesis; and finally interactions between variables were tested.The present study suggests that there is a link between some dimensions of ego involvement and the dimensions of organizational commitment and that some dimensions are negatively associated. It is argued that some ego involvement dimensions and job satisfaction dimensions are negatively related while someother have a favorable relationship. Likewise some job satisfaction dimensions have prediction effect over organizational commitment dimensions. When the moderation is tested, respecting the interaction between variables, it is concluded that job satisfaction has a mediation effect over the relation between personality and organizational commitment.