Dezenflasyon sürecinde işletmelerin finansal karakteristiklerindeki değişim: İmalat sanayii üzerinde bir araştırma

Abstract

Türkiye'de 1970'lerden son yıllara kadar, uzun yıllar boyunca, yüksek ve kronik enflasyon ortamının var olması ekonominin her kesimini olduğu gibi işletmeleri de önemli ölçüde etkilemiştir. Yüksek enflasyon işletmeler açısından belirsizliği arttırmakta, maliyetleri ve yatırımları olumsuz yönde etkilemektedir.Türkiye'de 2001 yılında uygulanmaya başlanan ve 2002 başında revize edilen ?Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı? ile son yıllarda enflasyon verilerinde süregelen düşüş, dezenflasyonist bir dönem doğurmuştur. İşletmeler de yüksek enflasyondan kalıcı ve düşük enflasyona geçilmesi ile birlikte davranışlarını ve finansal kararlarını değiştirmek durumunda kalmaktadırlar.İşletmelerin faaliyetlerinin, başarı ve etkinliklerinin ölçülmesinde, finansal karakteristiklerinin belirlenmesinde kullanılan en önemli yöntemlerden biri finansal analizdir. Finansal analizin yapı taşlarını ise finansal oranlar oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı finansal oranları kullanmak suretiyle Türkiye'de yaşanmakta olan dezenflasyon sürecinin ve düşük enflasyon ortamının hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören imalat sanayi işletmelerinin finansal karakteristiklerini nasıl etkilediğini araştırmaktır. Bu amaçla yüksek enflasyon dönemi ve düşük enflasyon dönemi olmak üzere iki dönem belirlenmiş, elde edilen veriler çok boyutlu bir istatistiksel yöntem olan Faktör Analizi Yöntemi kullanılmak suretiyle analiz tabi tutularak bulunan sonuçlar yorumlanmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre, çalışmanın kapsamına dahil edilen imalat sektörü işletmelerinin finansal karakteristiklerine ilişkin olarak yüksek enflasyon döneminde finansal yapıya ilişkin faktörler ön plana çıkarken, düşük enflasyon döneminde karlılık faktörlerinin önem kazandığı görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Enflasyon, Dezenflasyon Süreci, Finansal Oranlar, Finansal Karakteristik, Faktör Analizi.

Up to late 1970s for quite a long time, the presence of high and chronicle inflation stage in Turkey has negatively affected each aspect of the economy as well as the business sector. While inflation increases uncertainty fort he business sector, it also has a negative effect on costs and investments.With the ?Transition Program for a Strong Economy? which started in Turkey in 2001 and revised in the early 2002, the decrease going on in the inflation recently has led to a period of disinflation. Accordingly, the companies are to change their financial decisions with the transition from high inflation to low and permanent inflation stage.One of the most significant methods in determining the financial characteristics, the measuring of success and the efficiency and activity of a company is financial analysis. And financial ratios form the frame stones of the financial analysis. The purpose of this study is to find out - by using financial ratios - how the disinflation period going on in Turkey and the low inflation stage have an effect on the financial characteristics of the manufactured goods companies whose shares processed in Istanbul Stock Exchange. With this aim, two periods one of which is high inflation period and the other low inflation period have been determined and the data obtained has been commented by the use of Factor Analysis which is one of the multivariate statistical methods.According to the results of the investigation, while factors related to financial structure during the high inflation period concerning the financial characteristics of manufactured goods companies included in the study, it has been observed that profitability factors have been important during the low inflation period.Keywords: Inflation, Disinflation Process, Financial Ratios, Financial Characteristic, Factor Analysis.