Türkiye`de belediyelerin mali sorunları: Ege Belediyeler Birliği`ne bağlı belediyelerde bir alan çalışması

Abstract

Toplum halinde yaşama ve şehirleşme ile beraber belediye yönetimlerinin önemi arttıkça dış veya iç etkenlerden kaynaklanan sorunları da büyümektedir. Sorunların da en başında geleni kaynak kullanımıdır. Mali sorunlar olarak adlandırılan ancak karmaşık bir ilişkiler ağından kaynaklanan bu sorunların birçok nedeni bulunmaktadır. Merkez yönetim tarafından yerel yönetimlere ve özelde de belediyelere aktarılan kaynakların miktarı ve dağıtım biçimi mali sorunların en çok çok tartışılan nedeni durumundadır. Merkezden yapılan pay dağıtım uygulamasının miktarının ne olması gerektiği ya da en uygun kriterlerin nasıl oluşturulabileceğinin tespiti kolay değildir. Ancak merkezden yapılan dağıtımın miktar olarak büyük boyutlarda oluşması yerel yönetimlerin mali özerkliğinin en büyük açmazını oluşturmaktadır. Dağıtılan paylar büyüdükçe yerelin merkeze olan bağımlılığı artmakta, merkez yönetimin de büyük kaynak aktardığı yerel yönetimleri daha fazla idari ve mali vesayet altına almak istemesi doğal bir süreç haline gelmektedir. Mali sorunların çözümü için aktarılan kaynakların artırılması özerklik ve vesayet sorununu büyütmektedir.Belediyelerin merkezden yapılan aktarımlar dışında kullanabilecekleri alternatif gelir kaynakları bulunmaktadır. Bunlar yerel vergiler ve diğer alternatif faaliyet kazançlarıdır. Belediyelerin özerklik ve mali güçlerinin doğru orantılı olarak büyümesi için daha çok öz gelirlerinden sağlanan mali kaynaklarının artırılması yolu tercih edilmelidir. Bu konuda merkez tarafından toplanan bazı vergi kalemlerinin belediyelere bırakılması ve belediyelere hem bunlarla hem de alternatif diğer girişimleri ile ilgili uygulama özerkliğinin tanınması gerekmektedir. Belediyelerin mali sorunlarının önemli bir kısmı da kaynakların kullanım biçiminden ortaya çıkmaktadır. Kaynak kullanımında etkinlik ve verimliliğin sağlanması, yeni kaynak bulma veya mevcut kaynakların geliştirilmesi kadar önemlidir. Etkinsizlik, savurganlık ve yapısal sorunlar düzeltilmeden sadece para miktarının artırılması mali sorunları çözmeyecektir. Mevcut haliyle belediyelerin en büyük mali sorununun etkinlik ve verimlilik kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Mali sorunların çözümü için, belediyelerin mevzuattan, planlamadan, mali yönetim, bütçe ve borç yönetiminden, personel politikası ve siyasi eğilimlerden kaynaklanan kurumsallığa aykırı yapısal sorunlarının düzeltilmesi/düzelmesi gerekmektedir.

As importance of municipal administration increases along with urbanization and more sophisticated social life, problems growing out of internal and external factors also augment. Usage of resources has the highest priority among these problems. These problems, called fiscal issues but emanating from a complicated network of interactions, have many causes.Distribution and amount of resources from central administration to local governments and municipalities in particular is the most controversial reason of fiscal issues. It is not easy to determine how much the amount of share distribution application should be or how to compose the best proper criteria. However distribution from the center in large-scales engenders the greatest handicap against autonomy of local governments. As distributed shares grow, dependency of the local to the center increases and also it becomes a natural process that the central government, which transfers considerable fiscal resources, increasingly demands to place the local government under tutelage. Heightening the resources to solve the fiscal issue grows the problem of autonomy and tutelage.Municipalities have alternative sources of income that is different than those of transfers from the center. These are local taxes and other activity revenues of alternative activities. Fiscal resources derived from the local?s own activities must be preferably increased by providing from more special revenues to strengthen autonomy and fiscal situation of municipalities in direct proportion. In handling this matter, it is necessary that some tax items be left to municipalities from center and the center recognize both these tax items and implementation autonomy of municipalities regarding the alternative initiatives.Some important portion of fiscal issues of the municipalities emerges in the form of usage of resources. Efficiency and productivity in the usage of resources are as important as finding new resources or improving existing resources. Increasing the amount of money cannot solve the fiscal problems without avoiding from inefficiency, prodigality and fixing structural issues. The greatest fiscal problem of municipalities are determined to be based on efficiency and productivity. To solve the fiscal problems, structural issues contradictory to institutionality of municipalities should be arranged, whose roots can be traced back to legislation, planning, fiscal administration, budget and debt administration, personnel policy and political bias.