19. yy. doğu/batı kültürel etkileşimi bağlamında İran Kaçar Dönemi kent konutları: Kaşan örneği

Abstract

Geçmişten günümüze konut mimarisi toplumların çevreye, kültüre ve teknolojiye bakış açısını yansıtmaktadır. Farklı toplumlarda yaşayan insanların konutları analiz edildiğinde o topluma ait değer ve ilkeleri kavramak mümkündür. Toplumlarda konut mimari özellikleri iklimsel ve sosyo kültürel ilişkilerin ürünü olmaktadır. 19 yy. İran Kaçar döneminde kent konutlarının tasarımı sosyal, siyasi ve kültürel özellikleri taşıması dışında İran geleneksel mimari temellerini oluşturan merkeziyet, simetri ve denge gibi kavramları da yansıtmaktadır. İran'ın Kaçar Döneminde batı ve Avrupa ülkeleriyle olan ilişkisi sonucunda baş gösteren sanatsal, kültürel ve siyasi değişim ve dönüşümler Modernitenin başlangıcı olarak bilinmektedir. Kaçar Döneminde kent konutlarında sergilenen mimari tazı geleneksel İran mimarisinin yanı sıran Avrupa ve batı ülkelerinden yapılan alıntılar ve taklitler doğrultusunda yapılmış eklektik bir tarzı ortaya koymuştur. Bu dönemde Avrupa ülkelerinden temin edilen resimler ve kartpostallar yardımıyla yapılan Neo klasik ve Barok binalar Kartpostal mimari akımı olarak adlandırılmıştır. Bu bağlamda Kaçar Döneminde mimari alanında ortaya çıkan bu değişimler Kaşan kentinde yer alan Tarihi Abbasian ve Tabatabayi konutları üzerinden irdelenmektedir.Anahtar kelimeler: Kaçar Dönemi, Batı Kültürü, Kent Konutları, Kaşan, İran

The domestic architecture from past to present reflect the environmental, cultural and technological point of view of communities. When the buildings of the people living in different communities have been analyzed, it is possible to comprehend the specific principles and values of that society. The properties of domestic architecture have been shaped as a result of climatic characteristics and sociocultural relationships in communities. The design of 19th century Iranian city buildings in Qajar term also reflects the concepts, such as centralization, symmetry and balance, which constitute Iran's traditional architectural fundamentals apart from having the characteristics of social, political and cultural. Artistic, cultural and political changes and transformations emerging as a result of the relationships of Iran with the Western and European countries in Qajar term are known as the beginning of modernity. The architectural style of the city buildings belonging to Qajar term has revealed an eclectic style formed in direction of the citations and imitations from European and Western countries, as well as exhibiting the traditional Iranian architecture. Neo-classical and Baroque style buildings constructed by being inspired from the pictures and postcards supplied from European countries in this term were named as opinion leader of postcard architectural movement. In this context, these changes arising in architectural field in Qajar term have been analyzed over historical Abbasian and Tabatabayi mansion located in Kashan city.Key words: Qajar term, Western Culture, City Buildings, Kashan , İran