Dişi Kurdun Rüyaları`ndan Dağlar Yıkıldığı Zaman-Ebedi Gelin romanına Cengiz Aytmatov: Konu, bakış açısı toplum ve birey

Abstract

Siyasi çalkantıların pek dinmediği Kırgız coğrafyası ve içinde yaşayan insanları, tabiatı, tüm canlıları bir ressam gibi çizen yazar Cengiz Aytmatov tezimizin konusunu oluşturmaktadır. Tek başına çok geniş bir konu olan Aytmatov'un milli kimlikten sıyrılarak evrensele geçiş romanı olan ?Dişi Kurdun Rüyaları? ndan son romanı olan ?Dağlar Yıkıldığı Zaman - Ebedi Gelin? e kadar olan süreçte yazarın toplum ve birey, bakış açısı ve olay bakımından nasıl bir değişim ya da gelişim gösterdiğini, olayları ele alışı, eserlerinde vurgulamak istediği düşünceyi, romanlarını satır satır analiz ederek göstermeye çalıştık.İncelediğimiz eserlerde gördük ki yazar adım adım milli kimliğinden sıyrılarak evrensel bir kimliğe bürünmekte, olaylara sadece bir Rus, bir Kırgız değil insan merkezli yaklaşmaktadır. Ayrıca, baskı döneminde yaşayan bir Kırgız yazarının, hayatı ne şekilde anlattığını görmek istedik. Aytmatov'un incelenen tüm romanlarında ?doğal yaşam vurgusu? bariz bir biçimde kendisini hissettirmekte, ana temayı oluşturmaktadır.Cengiz Aytmatov, konusu çok çeşitli mekân ve coğrafyalarda geçen eserlerinde esasen insanlığın asli meselesi olan iyi-kötü çatışmasını ele almış; bundan yola çıkarak insanın tabiatına aykırı her tür faaliyetin evrenin var olan düzenini ve geleceğini tehdit eden en büyük tehlike olduğu fikrini temel bir tez olarak işlemiştir.Giriş dışında incelemem, Aytmatov'un özel ve sanat yaşamının anlatıldığı birinci bölüm, ?Cengiz Aytmatov'un Eserleri¬nin özet ve analizleri? ile tüm romanlarının konu, bakış açısı, toplum ve birey başlıkları altında karşılaştırıldığı ikinci bölüm ve sonuç bölümünün yer aldığı üçüncü bölümden meyda¬na gelmiştir.Çalışmamda yeni eleştiri ile tarihi eleştiri yöntemini kullandım, yazarla ilgili yazı ve dergileri, YÖK'teki tezleri taradım. Yazarın kendi eserlerini ise esas olarak aldım.Anahtar kelimeler: Cengiz Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları, Dağlar Yıkıldığı Zaman - Ebedi Gelin, Kassandra Damgası, Kırgız Edebiyatı, Cengiz Hana Küsen Bulut, Toplum ve Birey, Bakış açısı

The author Cengiz Aytmatov,who pictures the formerly unpeaceful Kirghiz geography with its people,nature and whole living creatures,constitutes the subject of this study.Being a broad subject standing alone,Aytmatov?s transformation from a national identity to universality ,in the period ,beginning from his novel `?Dreams of Female Wolf (Dişi Kurdun Rüyaları)?? until `?When the mountains fall(Dağlar Yıkıldığı Zaman) the process and progress of the author ,his perceptions of communal and individual aspects,how he changed his approaches to social matters,what he highlighted in his works is intended to be reflected in the study.Examining his Works we see that the author changes his horizons step by step from a national identity to a global identity,he approaches to the events not only as a Kyrgyz or a Russian but with a sense of humanity .In addition we wanted to learn what he lived as a Kyrgyz writer of post-war generation .In the eaxamined Works of Aytmatov natural life is emphasized in his Works and constitutes the main theme mostly.Cengiz Aytmatov , in his Works the events of which occur in various places and geographies,handles the eternal problem of humanity, conflict between good and bad;owing to this idea he arques that any kind of activity which is contrary to human nature is the biggest threat for the existing system and mechanişsm of the universe.Apart from the Entry and Conclusion parts,this study consists of three other parts,first section `? Life and Artistic Work of Cengiz Aytmatov??,second section `?Summaries and Analysis of Cengiz Aytmatov?s Works??and third section `?Comparisons??.In my work ı used the new and historical criticism methods,ı scanned the writings and journals and the thesis in YOK(Higher Education Committee).I took the Works of the writer as the basis of this work.Key words: Chingiz Aitmatov, the Place of Skull, When the Mountains Fall Down, the Mark of Cassandra, Kyrgyz literature, The Cloud that puts out with Cengiz Han community and individual, perspective