Türk Vergi Hukukunda vergi borcu ile cezalarını ortadan kaldıran veya hafifleten nedenler: Vergi affı uygulaması

Abstract

Günümüzde giderek artan kamu ihtiyaçları, devletin kamu hizmet sayısını dolayısıyla kamu giderlerini attırmıştır. Büyüyen kamu giderlerinin karşılanma gereğinin doğal bir sonucu olarak da sürekli bir finansman kaynağına ihtiyaç duyulmuştur. İşte, devletin faaliyetlerini sürdürebilmesi ve kamu hizmetlerini yerine getirebilmesi için başvurduğu finansman kaynaklarından en önemlisi vergilerdir. Devlet topluma karşı yerine getirmesi gereken görev ve yükümlülükleri dolayısıyla yapacağı kamu harcamalarının önemli bir bölümünü, vergi gelirlerinden sağlamaktadır. Vergi ise devletlerin kanunlara dayanarak kendi sınırları üzerinde yaşayan bireylerden aldıkları zorunlu ve karşılıksız ödemeler olarak tanımlanmaktadır. Vergi ilişkisinin bir tarafında alacaklı konumuyla devlet, diğer tarafında ise borçlu konumuyla mükellefler bulunmaktadır. Devletin en büyük gelir kalemini vergilerin oluşturuyor olmasından ötürü de bu alacak ilişkisinin zamanında ve doğru biçimde ortadan kalkması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca bazı durumlarda kişiler üzerlerine düşen bu yükümlülüğü yerine getirmemeleri karşılığında bazı yaptırımlara maruz kalmaktadır. Devletin vergi ile ilgili koyduğu kurallara aykırılık sonucu yükümlülere uyguladıkları bu yaptırımlar da vergi cezalarıdır. İşte devlet ile mükellefler arasındaki bu borç/alacak ilişkisinin son bulmasının en doğal yolu mükelleflerin vergi borçlarını ve cezalarını kanunların öngördüğü şekil ve şartlara uygun olarak ödemeleridir. Fakat bazen yasal koşulların gerçekleşmesiyle ödeme dışında; zamanaşımı, uzlaşma, pişmanlık ve ıslah, hatalarda düzeltme, terkin, cezalarda indirim, yanılma, ölüm ve af uygulaması gibi bazı nedenlerle de vergi borcu ve cezaları ortadan kalkmaktadır. Vergilerin devletin asli gelir kaynağını oluşturuyor olması, vergi ödevinden kaynaklanan bu borç/alacak ilişkisini sonlandıran hallerin incelenmesini önemli kılmaktadır. Bu sebeple bu çalışmada vergi borcu ve cezalarını ortadan kaldıran bu unsurların ayrıntılı şekilde açıklanması amaçlanmış ve ülkemizde uygulandığı yıllardan itibaren kamuoyunu meşgul ederek üzerine tartışmalar yaratan unsurlardan birisi olan vergi afları üzerinde önemle durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Vergi Borcu, Vergi Alacağı, Vergi Cezaları, Vergi Afları

In today?s world, increasing public needs have increased the variety of the public services provided by the government and hence given rise to public expenditures. As a result of the requirement for covering the growing public expenditures a continuous source of financing has been mandated. The most significant source of financing used by a government in order to sustain its operations and render the public services is the taxation. The government, supplies a significant portion of financial resources used to cover the public expenditures for fulfilling its responsibilities and obligations against the society from the tax income. Tax is defined as the nonrefundable obligatory payments collected from the individuals living within the borders of the governments based on laws and regulations. At one hand of the tax relationship there is the government as the creditor and on the other hand there is the taxpayer as the debtor. Since the most significant source of income for the government consists of taxes termination of this relationship timely and properly plays a critical role. In some cases, individuals may become subject to certain implications if they do not fulfill this responsibility of theirs. These implications which a government applies to responsible parties for violating the rules it mandates are called as tax penalties. The most ordinary way of ending the creditor/debtor relationship between the taxpayers and the government is to pay the tax liability and the tax penalties with the methods outlined by the laws and regulations. However, in some cases where legal conditions come to existence, other than the payment, through certain clauses like, statute of limitations, negotiation, attrition, revision, correction of the mistakes, elimination, reduction of the penalties, being mistaken, death and amnesty, tax liability and penalties are eliminated. Position of the taxes being the most important source of income for the government it becomes critical to study the ways of ending this creditor/debtor relationship which derives from the tax obligations. For this reason in this study it has been targeted to explain the ways eliminating the tax obligations and tax penalties in detail and tax amnesties which have become a major subject of discussion among and drawing the attention of the public during the years they have been employed in our country have been emphasized. Keywords: Tax Liability, Tax Receivable, Tax Penalty, Tax Amnesty