Jürgen Habermas teorisindeki ekonomik sistem, politik sistem ve sosyo-kültürel sistem ilişkilerinin çağdaş İslami düşüncedeki yeri

Abstract

Habermasyan Teori` politik, ekonomik ve sosyo-kültürel sistem ile Parsons'un belirttiği temel fonksiyonları yerine getirmektedir. Devletin, girişimcinin ve değerlerin bulunduğu bu sistemler araç olarak; güç, para ve değerleri kullanmaktadır. Hayat evrenini oluşturan bu alt sistemler; şekli ve içeriksel alışveriş alanları oluşturmaktadır. Bu alanların birbirinden kopması ve kendi iç mantığı ile hareket etmesi sonucu; kolonize sorunu, krizler ve psikolojik patolojiler meydana gelmektedir. Habermas tüm bu sürecin rasyonel olabilmesi için `İletişimsel Rasyonellik` önerisinde bulunmaktadır. Bu düzeye, iletişim ahlakının oluştuğu, bireylerin konsensüse ulaştığı bir seviyede ulaşılabileceğini belirtmektedir.Bu seviyeye ulaşabilmek için Nursi ise temel olarak din kurumunu, meşru demokrasiyi, açık toplumu, ekonomide ahlakiliği ve bu kurumu harekete geçirecek `İla-i Kelimetullah` ı önermektedir. Din kainattaki tüm düzenlerle alakalı olduğu gibi insanlar için bir yol gösterici, geliştirici ve tatmin edici bir unsurdur. `Habermasyan Teori` de olduğu gibi Nursi'de sosyal sistem; ekonomik, politik ve sosyo-kültürel alışveriş alanları üzerinde şekillenmektedir. Mannan ise sosyal sistemi; faiz, sömürü yasağı ve insan eşitliği üzerine oturtur. Mannan tamamen İslami toplum modellemesine gitmektedir. Bu çalışmada mantıksal bir süreç takip edilerek öncelikle Habermas'ın, Nursi'nin ve Mannan'ın hayatı, teorik görüşü ve sosyal sistem olgusu; toplumsal ve psikolojik sonuçları incelenecek, ardından sosyal sistemin sacayakları olan; ekonomi, politik ve sosyo-kültürel sistemlerin çerçeveleri oluşturup, bu sistemler arasındaki ilişkileri incelenip yapılması gerekenler ele alınacaktır.

Habermas's ('Habermasian') theory' applies the principal functions defined by Parson with political, economic and socio cultural systems. The systems, in which the government, entrepreneur and values exist, are utilizing the power, money and values as a tool. Creating the life of the universe, those sub-systems generate shapes and contextual deal zones. As the result of break among these zones and operating grounded on inner logics, the problem of colonizing, crisis and psychological pathologies occur. Habermas suggests `Communicative rationality` to ensure rationality of this process. Reaching to this level is possible only where communication ethics is formed and the individuals are able to make consensus. Nursi was basically suggesting religious institution, legitimate democracy, open society, ethics in economics and 'Ila-i Kelimetullah', that would impel this institution. The religion is the Guide for people, is a developing and satisfying object alongside with being concerned with all the orders in the universe. Like in Habermas theory, the social system is shaped over economic, political and socio-cultural fields of exchange in Nursi. While Mannan grounds the social system over interest rates, prohibition of exploitation and human equality. Mannan wholly stands for Islamic society modeling. Pursuing a logical process this study will first look through Habermas's, later go on with Nursi's and Mannan's lives, theoretical views and phenomena of social systems, social and psychological impacts will be analyzed. The study will be continued with shaping the frameworks of the three axes of social systems: economical, political and socio-cultural systems, and reviewing the relations among these systems as well as things to be done.