Türkiye`de firmaların halka arzdan çekilme süreci ve değerlendirilmesi

Abstract

Çalışmanın amacı; Borsa İstanbul'da menkul kıymetler borsasına kote firmaların halka arzdan çekilerek kapalı hale gelme sebeplerini taramak ve sebepler arasındaki ilişkileri analiz etmektir. Literatürde daha önce ileri sürülmüş olan çekilme sebepleri araştırılmıştır. Çalışmada BIST'da haftalık olarak yayınlanan bültenlerden 1991-2013 yılları arasında 120 firmanın halka arzını geri çektiği tespit edilmiştir. Söz konusu firmaların 20 tanesine TMSF tarafından el konulması ve 10 tanesinin de el değiştirmesi sebebiyle 90 firmaya ulaşılmış, anketi cevaplamaları istenmiştir. 90 firmaya uygulanan anketin 40 tanesinden geri dönüş alınmıştır (geri dönüş oranı %44). Toplanan veriler Çapraz Tablolar Analizi, Ki-kare Analizi ve Mann-Whitney U Testi ile test edilerek şu sonuçlara ulaşılmıştır: (a) Aracı kuruluş seçiminin önemi vardır. Başarılı bir aracı kuruluş, daha önce çekilmiş olan bir firmanın sonraki halka arz başvurularında da başarılı sonuçlar vermektedir. (b) Firmaların yaşı ile çekildikten sonra tekrar halka arza başvurma durumları arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (c) Halka arzda kullanılan satış yöntemi ile halka arzdan çekilme nedeni arasında anlamlı bir ilişki vardır. Fiyat aralığı yöntemi ile talep toplama yöntemini uygulamış firmalar, halka arzı maliyetli bulmakta, diğer finansman kaynaklarını daha cazip görmektedirler. Diğer yöntemleri seçmiş olanların ise, borsa ve ekonominin genel durumunun kötülüğü, hisselerin gerçek değeri yansıtmaması endişesiyle halka arzdan çekildikleri görülmektedir. (d) Firmaların hisse senedini ihraç etme nedenleri ile kullandıkları halka arz yöntemi arasında bir ilişki bulgulanmıştır. Buna göre, finansman ve likidite sağlamak amacıyla hisse senedi ihraç eden firmaların sermaye artırımı yoluyla halka arz yöntemini tercih ettiği, finansman ve likidite sağlamak dışındaki nedenlerle (prestij, kurumsallaşma veya kredibiliteyi arttırmak) hisse senedi ihraç eden firmaların ise mevcut hisselerini satarak ve sermaye artırma yolu ile halka arz yöntemlerini birlikte kullandığı sonucuna ulaşılmıştır. (e) Firmaların halka arzdan çekilme tarihleri ile çekilme nedenleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Borsadaki ve ekonomideki durumun kötü olduğu dönemlerde ve kriz dönemlerinde firmaların halka arzdan çekilme durumlarının arttığı görülmektedir. (f) Halka arz sürecinde yer alan aracı kuruluşun başarılı bulunması ile firmaların çekilme sonrası tekrar halka arz başvurusunda bulunma durumları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

The aim of the study is to investigate the reasons for the companies listed on the stock exchange in Istanbul Stock Exchange becoming withdrawn from the public offering and to analyze the relationships between these reasons. The reason for being withdrawn has been asserted previously in the literature was investigated. It has been determined from the weekly journal that 120 companies were found to be withdrawn from the public offering between 1991 and 2013. Because of the fact that 20 of the companies are levied by the SDIF (Saving Deposit Insurance Fund) and 10 of the companies are passed into other hands, 90 companies were reached and asked to respond to the questionnaire. 40 of the 90 surveyed firms were returned (44% rate of return). The collected data were tested by Cross-Tabulation Analysis, Chi-square Analysis and Mann-Whitney U Test, and the following results were obtained: (a) There is an importance of Intermediary company. A successful intermediary company also gives successful results in a latter public offering of a company previously being withdrawn. (b) It has been reached that there is a significant relationship between the age of companies and resorting them to public offerings again after being withdrawn. (c) There is a significant relationship between the sale method used in the public offering and the reason for being withdrawn from the public offering. The companies applied the demand collection method with the price interval method find the public offering more costly and see the other financing sources more attractive. Those who have chosen other methods are seen to be withdrawn from the public offerings because of their concerns about worsening of the general situation of the stock market and economy and also because of the worries that stocks do not reflect real value. (d) There is no relationship between the reasons for the issuance of shares by the companies and the method of public offering they used. According to this, it has been achieved that, the companies that issue their shares in order to provide financing and liquidity prefer the method of public offering through capital increase, the companies that issue shares for reasons other than to provide financing and liquidity (to increase prestige, institutionalization or creditworthiness) prefer to use method of public offering through capital increase and method of selling their existing shares together. (e) It has been achieved that there is a significant relationship between dates and reasons for companies to be withdrawn from the public offering. It is seen that companies are in a state of withdrawal from the public offering during bad periods of the stock market and the economic situation and during crisis periods. (f) There is no significant relationship between the success of intermediary company in the public offering process and the situation of companies in resorting into the public offering after a withdrawal.