Hayat bilgisi dersi programının karakter eğitimi açısından öğretmen ve öğrenci perspektiflerine göre değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, ilköğretim hayat bilgisi dersi programındaki kişisel niteliklerin (özsaygı, özgüven, toplumsallık, sabır, hoşgörü, sevgi, barış, yardımseverlik, doğruluk, dürüstlük, adalet, yeniliğe açıklık, vatanseverlik, kültürel değerleri koruma ve geliştirme) karakter eğitimindeki bileşenlerle olan ilişkilerini öğrenci ve öğretmen perspektifleriyle ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu amaçla, Kılınç (2011) tarafından geliştirilen ?İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıf Öğrencilerine Yönelik Hazırlanmış Olan Karakter Kazanımlarına Yönelik Tipik Performans Ölçeği (KKTPÖ)? ve Hayat Bilgisi programı taranarak madde havuzu oluşturulmuştur. Madde havuzundaki ifadeler için uzman görüşleri alınmıştır. Uzman görüşleri neticesinde 17 maddelik ?Karakter Kazanımlarına Yönelik Anket (KKYA)? oluşturulmuştur. Ankette yer alan her maddenin bağımsız değişkenler üzerindeki aritmetik ortalama değerleri üzerinden bir analiz yapılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi programı ve karakter eğitimi hakkındaki görüşleri doğrultusunda bir değerlendirme ortaya konulmuştur.Araştırmada nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta ilköğretim üçüncü sınıf öğrencilerine KKYA uygulanmıştır. Nitel boyutta ise, sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi öğretim programına ve karakter eğitimine ilişkin düşüncelerini almak için yarı yapılandırılmış mülakat soruları üzerinden görüşmeler yapılmıştır.Nicel araştırmanın örneklemini, 2011 ? 2012 eğitim öğretim yılında Sivas merkezde bulunan ilköğretim okullarından tesadüfî olarak seçilen 21 faklı okulda eğitim gören 1296 ilköğretim üçüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel boyutunda yer alan çalışma grubunu ise nicel boyutta yer alan 21 okuldan gönüllülük esasına dayanılarak seçilen ve Sivas merkezde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı?na bağlı ilköğretim okullarında görev yapan 12 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır.Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak kullanılan KKYA?dan elde edilen verilerin analiz edilmesi için SPSS 18 paket programı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ve hipotezlerin test edilmesinde karakter kazanımına yönelik ankette yer alan her maddenin bağımsız değişkenler üzerindeki aritmetik ortalama değerleri hesaplanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise öğretmenlerden görüşme yöntemiyle elde edilen veriler içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir.Araştırmada ilköğretim 3. sınıf öğrencilerinin karakter kazanımlarına yönelik anketten aldıkları puanlar; yaşa göre, cinsiyete göre, okul öncesi eğitim alma durumuna göre, babalarının mesleğine göre, babalarının eğitim düzeyine göre, annelerinin mesleğine göre, annelerinin eğitim düzeyine göre ve ailelerin gelir düzeyine göre yorumlanmıştır.Ayrıca araştırmada hayat bilgisi dersi programını karakter eğitimi açısından değerlendiren öğretmenlerden elde edilen veriler ile öğretmenlerin sahip oldukları görüşler ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Hayat Bilgisi Dersi Programı, Kişisel Nitelikler, Karakter Eğitimi.

This research aims at presenting relations of personal features (self-esteem, self-confidence, sociability, patience, tolerance, love, peace, benevolence, righteousness, honesty, fairness, openness to innovation, patriotic, protection and development of cultural values) in primary education social studies class through student and teacher perspectives. For this purpose, an item pool is prepared via exploring the ?Typical Performance Scale aimed at Character Acquisitions that is prepared for 1st, 2nd and 3rd grade Primary School Students? developed by Kılınç (2011) and the Life Sciences course program. Expert opinions were gathered for each item in the pool. Based on the expert opinions, a 17 item ?Survey for Character Acquisitions (KKYA)? has been developed. Analysis of each item has been done by calculating the arithmetic mean scores for these items for independent variable categories. On the other hand, an assessment is executed in line with the views of class teachers about social studies class and character education. Combined method, in which qualitative and quantitative methods are used together, is used in the research. In the quantitative dimension, ?KKYA? is conducted to students. In the qualitative dimension, in order to learn the thoughts of class teachers about social studies class curriculum and character education, interviews are made including semi-structured interview questions.Sampling of the quantitative research is made of randomly chosen 1296 students at 3rd grade of 21 different primary schools in Sivas city center at 2011-2012 academic years. Study group of the qualitative part of the study is made of 12 class teachers working at Sivas city primary schools of Ministry of National Education; the schools are the same with the ones in quantitative dimension and teachers are chosen on the basis of volunteering. In the quantitative part of the study, the Statistical Package for Social Sciences (SPSS, Version 18) software was used for analyzing the data from the KKYA research instrument. During the data analysis and hypothesis testing, the arithmetic mean scores for independent variable categories were calculated for each item in the survey regarding character acquisition. At qualitative dimension, data acquired from teachers through interviews are analyzed with content analysis method. In the research, points of primary school 3rd grade students at aimed questionnaire at character acquisitions are interpreted according to age, sex, situation about receiving preschool education, father?s occupation, education level of father, mother?s occupation, education level of mother and income level of family.On the other hand, beliefs of students are presented on the basis of data acquired from teachers that evaluate social studies curriculum in terms of character education. Keywords: Life Sciences Course Program, Personal Qualities, Character Education.