Ortaokul öğretim programlarının uygulanmasında öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranış düzeylerini yönetici ve öğretmen algılarına göre belirlemek ve ortaokul öğretmenlerine göre, okul yöneticileri tarafından gerçekleştirilen ve öğretmenlerin yöneticilerden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışlarını ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini, Sivas il merkezindeki 48 ortaokulda görev yapan 1316 öğretmen ve 128 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırma evreninde yer alan okullardan `Basit Tesadüfi Örnekleme` yöntemiyle 25 okul belirlenmiştir. Araştırma, örnekleme giren okullarda görev yapan 309 öğretmen ve 68 okul yöneticisinden oluşan gruplar üzerinde yapılmıştır. Araştırmada 15 öğretmen ile okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin görüşmeler yapılmıştır.Araştırma hem nicel hem de nitel bir araştırmadır. Araştırmada Şişman(2004) tarafından geliştirilen `Öğretim Liderliği Ölçeği` ve araştırmacı tarafından uzman görüşü alınarak hazırlanan `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır.Toplanan veriler SPSS 22 programına girilmiş ve bu program aracılığıyla çözümlenmiştir. Öğretmen ve okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin algılarını belirlemek için frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Okul yöneticileri ile öğretmenlerin öğretimsel liderlik algıları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını ve öğretmenlerin öğretimsel liderlik algılarının cinsiyetlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için t-testi uygulanmıştır. Tek yönlü varyans analizi ile mesleki kıdem değişkenine göre farklılık olup olmadığı incelenmiş, fark çıkan gruplara Dunnett's T3 testi ile ikili karşılaştırmalar yapılmıştır. Öğretmenlerle yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre elde edilen sonuçlar şu şekildedir; Öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerine göre, öğretmen algıları tüm boyutlarda yönetici algılarından daha düşük düzeydedir. Okul yöneticilerinin kendilerine ait öğretimsel liderlik algıları ve öğretmenlerin yöneticilerine ait öğretimsel liderlik algıları arasında anlamlı bir farklılık vardır. Öğretmenlerin, okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarına ait algıları cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermezken, mesleki kıdeme göre farklılık göstermektedir. Araştırmanın nitel boyutunda öğretmenlerle yapılan görüşme sonuçları ile nicel boyutunda elde edilen veriler paralellik göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Ortaokul, Öğretmen, Okul yöneticisi, Öğretimsel Liderlik.

The aim of this study to determine the level of secondary school administrators' instructional leadership behaviours regarding to administrators' and teachers' perceptions and identify instructional leadership behaviours that are performed by school administrators and secondary school teachers' expectations of them. Population of the study consisted of 1316 teachers and 128 school administrators who work at 48 secondary schools in central district in Sivas. 25 schools out of the study population were selected through `Simple Random sampling `. The study was carried out with groups of 309 teachers and 68 school administrators who are in the sample. In this study interviewed with 15 teachers about the school administrators' instructional leadership behaviours.The study is both quantitative and qualitative research. `Instructional Leadership Inventory`, which was developed by Şişman(2004), and `Semi-Structured Interview Form`, which was developed by the researcher in line with expert opinions, were used for this study.The collected data were entered to SPSS 22 programme and analysed with this programme. The frequency, mean, standard deviation were examined to determine the perceptions of the teachers and administrators about instructional leadership behaviours. T-test was applied to examine significant variation between administrators and teachers perceptions with regard to instructional leadership. Moreover, this test was used for identify to whether there is a variation between teachers perceptions or not about instructional leadership with reference to gender. One-way ANOVA was applied to determine that whether there area difference to the extent the variants of professional seniority and bilateral comparisons were made with Dunnett's T3 test. The collected data obtained from the interviews with teachers were analysed with the content analysis.In accordance with research findings, the result of this study can summarize: Teachers' perceptions is low-level than school administrators' perceptions in every extent in terms of school administrators' and teachers' opinions about instructional leadership behaviours. There is a significant difference between school administrators' instructional leadership perceptions about themselves and teachers' instructional leadership perceptions about their administrators. While teachers' perception of school administrators' instructional leadership don't have a variation with regard to gender, this perception has a significant variation in professional seniority. The results of interviews are parallel with quantitative findings of the study.Key Words: Secondary School; Teacher; School Administrator; Instructional Leadership.