Coğrafya öğretiminin aktif vatandaşlık eğitimindeki rolü

Abstract

ATASOY, Turgay, Coğrafya Öğretiminin Aktif Vatandaşlık Eğitimindeki Rolü, Yüksek Lisans, Sivas 2015.Vatandaşlık eğitimi doğası gereğince birçok disiplinle etkileşim halindedir. Bunlardan birisi de coğrafyadır. İlgili alan yazın incelendiğinde coğrafya eğitimi çalışmalarının göz önünde bulundurması gereken bir odak noktası bulunmaktadır. Bu odak nokta vatandaşlık eğitimidir. Vatandaşlık eğitimi incelendiğinde gelişmiş demokrasilerde aktif vatandaşlık eğitimi ön plana çıktığı görülmektedir. Aktif vatandaşlık eğitimine coğrafi bir perspektiften bakıldığında ortak noktalar göze çarpmaktadır. Bunlar: vatandaşlık eğitiminde yer alan benzerlikler ve farklılıklar, farklılıklara saygı, empati, küreselleşme ve karşılıklı bağımlılık, çatışma çözümü ve işbirliği, birlik ve beraberlik, dayanışma, kimlik duygusu ve aidiyet, yer, mekân ve çevre sorunları gibi kavram ve konulardır.Bu çalışmanın amacı coğrafya öğretiminin aktif vatandaşlık eğitimindeki rolünü belirlemektir. Bu amaçla coğrafya ve sosyal bilgiler eğitimi alanında doktora derecesine sahip 10 akademisyenin görüşlerine başvurulmuştur. Çalışmanın deseni, nitel araştırma yöntemlerinden olan olgubilim/fenomoloji araştırma modelidir. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanmış yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada yer alan bulgular; çalışma grubunda yer alan öğretim üyeleri aktif vatandaşlık eğitimini katılımcı demokrasi açısından önemli ve gerekli bulurlarken, hak ve sorumluluklarını bilen, başkalarının haklarına saygılı, sorumluk sahibi bireylerin yetiştirilmesinde aktif vatandaşlık eğitiminin büyük katkı sağlayacağını belirtmişlerdir. Katılımcılara göre coğrafya öğretimiyle vatandaşlık eğitimi arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Bu ilişki mekan-insan-çevre; aidiyet, çevreye duyarlılık, sorumluluk, sürdürülebilirlik, küreselleşme ve karşılıklı bağımlılık, farklılıkları tanıma, dayanışma ve hoşgörü boyutlarında gerçekleşir. Katılımcıların görüşleri incelendiğinde coğrafya, insan ve çevre etkileşimini ortaya koyarak, bireylerin başka insanları, kültürleri, çevreleri, sorunları tanımalarına olanak sağlar. Coğrafya yaşanılan çevreye aidiyet duygusuyla bağlanmayı kazandırır. Aynı zamanda vatandaşların çevresine daha duyarlı, sorumlu bir vatandaş olmanın yolunu açmaktadır. Katılımcıların coğrafya öğretimi ile aktif vatandaşlık eğitimi arasında doğrudan ilişki bulunduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında coğrafya öğretiminin vatandaşlık eğitimine katkısının nasıl olacağı hususunda yeterince bilgi ve beceri sahibi oldukları, ancak okutmakta oldukları coğrafya derslerinde aktif vatandaşlık eğitimine yönelik uygulamalarının derse giren kişinin inisiyatifinde bulunduğunu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Aktif Vatandaşlık,Coğrafya Öğretimi, Vatandaşlık Eğitimi

ABSTRACTATASOY, Turgay, The Role of Geography Teaching in Active Citizeship Education, Master's Degree, Sivas 2015.Citizenship education is in interaction with many disciplines by its nature. One of these disciplines is geography. When the literature of the related field is examined, geography education activities have an aspect which needs to be taken into consideration. This is citizenship education. When citizenship education is examined, it is observed that active citizenship education stands out in developed democracies. If the active citizenship education is contemplated from a geographical perspective, common points are in evidence. These are concepts and topics such as the similarities and differences in the citizenship education, respect for differences, empathy, globalization and mutual interdependence, resolution of conflicts and cooperation, unity and solidarity, cohesiveness, feeling of identity and belonging, place, location and environmental issues. The aim of this study is to determine the role of geography teaching in active citizenship education. The views of 10 academicians with doctoral degrees in the field of geography and social studies education were applied to for this purpose. The pattern of the study is the phenomenologic research method which is one of the qualitative research methods. Snowball sampling method which is one of the purposeful sampling methods was utilized in the determination of participants. Semi-structured interview form prepared by the researcher was used as the data collection tool.According to the findings of the research, faculty members in the study group found active citizenship education important and necessary in terms of pluralistic democracy and stated that active citizebship education would make a big contribution to the nurture of individuals who know their rights and responsibilities, is respectful towards the rights of others and are responsible. According to the participants, there is a direct correlation between geography teaching and citizenship education. This correlation occurns in the dimensions of place-mankind-environment; belonging, environmental awareness, responsibility, sustainability, globalization and mutual interdependence, recognizing differences, solidarity and tolerance. When the views of the participants are analyzed, geography allows for the familiarization of individuals with other people, vultures, environments and issues by establishing the human and environment interaction. Geography adds attachment to the populated environment with a sense of belonging. It also makes inroads into being a citizen with environmental awareness and responsibility. Participants stated that there is a direct correlation between geography teaching and citizenship education. Moreover, it was concluded that they have sufficient knowledge and ability on how geography teaching would contribute to citizenship education but the applications oriented towards active citizenship education in the geography courses they teach are under the initiative of the person who is taking the class. Keywords:Active Citizenship, Geography Teaching, Citizenship Education