Öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlikleri ve informal iletişimleri: Bir karma yöntem çalışması (Tokat ili örneği)

Abstract

AY, Deniz, Öğretmenlerin Kişilerarası Öz Yeterlikleri ve İnformal İletişimleri: Bir Karma Yöntem Çalışması (Tokat İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2016.Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlik algıları ile informal iletişimlerinin düzeyleri ve bunları bazı demografik değişkenlere göre inceleyerek aralarındaki ilişkiyi betimlemektir. Araştırma deseni, yakınsayan paralel karma yöntemdir. Araştırmanın nitel kısmı, durum çalışması olup yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında ise ilişkisel tarama yöntemi kullanılarak `Okullarda İnformal İletişim Ölçeği` ve `Öğretmenlerin Kişilerarası Öz Yeterliği Ölçeği` ile toplanan verilerin analizinde SPSS programından yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında 2015–2016 eğitim-öğretim yılında Tokat ili Merkez ilçesinde görev yapan öğretmenlerden maksimum çeşitlilik ve kolay ulaşılabilir durum örneklemesiyle üç okul türünden 60 öğretmen nitel örneklemi; oranlı tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 450 öğretmen de nicel örneklemi oluşturmaktadır.Araştırmanın nitel boyutunda, öğretmenlerin öğrencileriyle ilişkilerinde motive eden, anlayışlı ve güdüleyen oldukları; meslektaşlarıyla ilişkilerinde yardımlaşma, paylaşım gibi genel iyi ilişkilerin olduğu; yöneticileriyle ilişkilerinde resmi ama rahatça iletişim kurup yardım isteyebildikleri ve öğretmenlerin informal iletişimi arkadaşlık, ders dışı ilişkiler olarak gördükleri; birlikte vakit geçirmek, sohbet, aktivite amaçlarıyla kafe ve ev ortamında gerçekleştirdikleri; informal iletişim az olduğunda, öğretmenler arası soğukluk, motivasyon düşüklüğü, olumsuz okul iklimi, çok olduğunda ise suiistimal, ciddiyetsizlik, gruplaşma gibi sorunlar olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda, öğretmenlerin genel kişilerarası öz yeterlik algıları ve genel informal iletişimlerinin yüksek düzeyde olduğu; demografik özelliklerde cinsiyet değişkenine göre öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlik algılarında, öz yeterliğin sınıf yönetimi alt boyutunda ve informal iletişimin etkileme alt boyutunda erkek öğretmenlerin lehine; branş değişkenine göre öz yeterliğin sınıf yönetimi ve informal iletişimin etkileme alt boyutlarında sınıf öğretmenleri lehine; çalıştığı okul türü değişkenine göre öz yeterliğin sınıf yönetimi alt boyutunda ilkokul ve lise öğretmenlerinin lehine ve informal iletişimin bilgi ve etkileme alt boyutlarında lise öğretmenlerinin lehine anlamlı bir fark olduğu; öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlik algıları ile informal iletişimleri arasında zayıf düzeyde pozitif bir ilişki olduğu ve öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlik algılarının, informal iletişimlerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitel ve nicel araştırma sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, nitel ve nicel araştırma sonuçlarının birbirini desteklediği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlere, öğrencilerine karşı motive edici, anlayışlı, onlara değer ve güven veren bir iletişim biçimini tercih etmeleri; meslektaşlarıyla ilişkilerinde birbirlerine yardım etmeleri, bilgi, tecrübe ve sorumlulukları paylaşmaları; okul içinde ve okul dışında birbirlerini daha yakından tanıyabileceği, stres atabileceği, eğlenceler, aktiviteler, geziler, kutlamalar vb. düzenlenmeleri; yöneticilere de öğretmenlere karşı anlayışlı, çözüm odaklı, destekleyici ve objektif olmaları önerilebilir.Anahtar Sözcükler: Öz yeterlik, Kişilerarası Öz Yeterlik, İletişim, Örgütsel iletişim, İnformal iletişim

AY, Deniz, Teacher's Interpersonal Self-Efficacy and Informal Communication: A Mixed Method Study (Tokat Sample), Master Thesis, Sivas, 2016.The aim of this study is to determine the perception of teacher's interpersonal self-efficacy and their level of informal communication and to describe the relation between these by examining them according to some demographic variables. The design of this study is convergent parallel mixed method. The qualitative side of the study is a case study in which data was collected by a semi-structured interview form and descriptive and content analyses were used on the data. In quantitative side of the study relational screening model was used and the data collected via `Informal Communication in Schools Scale` and `Teacher's Interpersonal Self-efficacy Scale` were analyzed with the help of SPSS. Qualitative sample consists of 60 teachers from three school types who work at Tokat central district in 2015-2016 academic year and were chosen by maximum variation sampling method and availability sampling. Quantitative sample consist of 450 teachers who were chosen with proportional stratified sampling. In qualitative side of the study it was concluded that teachers are understanding, motivating and incentive in their relationships with students; that they have sharing and cooperation and generally good relationships with their colleagues; they have a formal yet comfortable relationship where they can ask for help with their administrators. It was also found that teachers see informal communication as friendship and after-school relationships; that they gather at homes and cafes to spend time together and chat and do activities; that when informal communication is little, there is lack of motivation, coldness among the teachers and a negative school environment; when informal communication is much, there occurs problems such as grouping, exploitation and frivolity. As a result of the quantitative analyses, the following findings were determined: teachers had high levels of interpersonal self-efficacy and informal communication; Male teachers had significantly higher scores in classroom management dimension of interpersonal self-efficacy and effectiveness dimension of informal communication compared to female teachers; classroom teachers had significantly higher scores in classroom management dimension of self-efficacy and effectiveness dimension of informal communication compared to other branches; teachers working at primary and high schools had significantly higher scores in classroom management dimension of self-efficacy and high school teachers had significantly higher scores in knowledge and effectiveness dimension of informal communication; a weak and positive relationship between interpersonal self-efficacy perceptions and informal communication was determined; and the interpersonal self-efficacy perceptions of teachers significantly predicted their informal communication. When qualitative and quantitative research results are evaluated together it is determined that their results support each other.According to study results it can be advised for teachers; to be motivating and understanding towards students, to prefer a communication style that gives value and trust to students, to be helpful in their relationships with their colleagues, to share information, experience and responsibilities with them, to organize activities, trips, celebrations, entertainments etc. both in and outside the school to get to know each other better and to let off steam. It can be advised for administrators to be understanding, solution oriented, supportive and objective towards teachers.Key Words: Self-efficacy, Interpersonal Self-efficacy, Communication, Organizational Communication, Informal Communication.