İlkokul 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, ilkokul üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan ikinci dönem ünite (Canlılar Dünyasına Yolculuk, Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar ve Gezegenimizi Tanıyalım) kazanımlarına ulaşılabilirliğin ne derece olduğunu ve farklı sosyoekonomik yapıdaki öğrencilere göre kazanımlara ulaşılabilirliğin ne ölçüde değiştiğini tespit etmek ve programda yer alan ikinci dönem ünitelerinin kazanım, içerik, eğitim durumları ve sınama durumları boyutunun program geliştirme ilkelerine uygunluğunu programın uygulayıcısı olan öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirmek amaçlanmıştır.Araştırmada karma yöntem kullanılmış olup, gerekli nicel veriler araştırmacı tarafından geliştirilen üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan ikinci dönem ünitelerini kapsayan üç izleme testi ile nitel veriler ise öğretmen görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Veri toplama araçları, 2015-2016 öğretim yılında Sivas il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında öğrenim gören 447 üçüncü sınıf öğrencisi ve 26 üçüncü sınıf öğretmenine uygulanmıştır. Elde edilen nicel verilerin analizinde; Jmetrik 4.0 ve SPSS 21 istatistik paket programları, öğretmenlerle görüşmelerden elde edilen nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak; ilkokul üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan ikinci dönem ünitelerine ait kazanımlara ulaşılabilirlik düzeyleri araştırmaya katılan tüm öğrenciler ve sosyoekonomik gruplar açısından değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin ilkokul üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan `Canlılar Dünyasına Yolculuk` ünitesinde altı kazanımın tamamına, `Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar` ünitesinde dört kazanımdan üçüne ve `Gezegenimizi Tanıyalım` ünitesinde üç kazanımdan ikisine tam öğrenme ölçütü (0.75) üstünde ulaştıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin kazanımlara ulaşma düzeyi sosyoekonomik grup değişkenine göre değerlendirildiğinde; üst sosyoekonomik grupta yer alan öğrenciler Canlılar Dünyasına Yolculuk (altı kazanım), Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar (dört kazanım) ve Gezegenimizi Tanıyalım (üç kazanım) ünite kazanımlarının tamamına tam öğrenme ölçütü üstünde ulaşırken, orta sosyoekonomik grupta yer alan öğrenciler; Canlılar Dünyasına Yolculuk ünitesinde altı kazanıma, Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar ünitesinde dört kazanıma ve Gezegenimizi Tanıyalım ünitesinde iki kazanıma tam öğrenme ölçütü üstünde ulaşmışlardır. Alt sosyoekonomik gruptaki öğrencilerin ise tam öğrenme ölçütü üstünde ulaştıkları kazanım sayısı; Canlılar Dünyasına Yolculuk ünitesinde beş, Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar ünitesinde üç ve Gezegenimizi Tanıyalım ünitesinde bir olarak tespit edilmiştir. Alt grupta yer alan öğrencilerin üç ünitede de ulaşamadıkları en az bir kazanım olduğu belirlenmiştir. Araştırmada farklı sosyoekonomik gruplar arasında programdaki davranışlara (kazanımlara) ulaşılabilirlik açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olup olmadığı da incelenmiştir. Bu doğrultuda; öğrencilerin bulunduğu sosyoekonomik gruplara göre Canlılar Dünyasına Yolculuk, Yaşamımızdaki Elektrikli Araçlar ve Gezegenimizi Tanıyalım ünite kazanımlarına ulaşma düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Farklılığın kaynağı incelendiğinde tüm ünitelerde üst ve orta gruplar ile alt grup arasındaki farklılıkların üst ve orta gruplar lehine olduğu belirlenmiştir.Araştırmada üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı boyutlarının program geliştirme ilkelerine uygunluğu ve üçüncü sınıfta Fen Bilimleri dersinin okutulması ile ilgili öğretmen görüşleri de değerlendirilmiştir. Öğretmenler, üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan kazanımları; öğrenci seviyesine uygunluk, açıklık-anlaşılırlık, tutarlılık ve ulaşılabilirlik açısından hedef niteliklerine uygun bulmuşlardır. Öğretmenler üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında yer alan içeriği; günlük hayatla ilişkili olma, öğrenci seviyesine uygunluk, ilgi çekicilik, diğer derslerle ve ünitelerle ilişkilendirilebilirlik ve öğrenme ilkelerine uygunluk açısından içerik düzenleme ilkelerine uygun bulmuşlardır. Üçüncü sınıf Fen Bilimleri dersi öğrenme-öğretme sürecinde; öğretmenlerin çoğunluğu etkinlikleri düzenlerken ya da sunarken çoklu ortam kaynaklarından (internet, akıllı tahta, projeksiyon, video,vb.) yararlandıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin, etkinlikleri gerçekleştirirken farklı yöntem ve teknikler kullandığı ve soru-cevap yönteminin öğretmenler tarafından çoğunlukla tercih edildiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin neredeyse yarısı etkinlikleri gerçekleştirirken programda önerilen süreyi yeterli bulurken diğer yarısı da süreyi fazla bulmaktadır. Öğretmenler üçüncü sınıf Fen Bilimleri Öğretim Programında yer alan ölçme değerlendirme öğesini; ölçme araçlarının öğrenci gelişim özelliklerine uygun olması, programın alternatif değerlendirme teknikleri kullanımına uygun olması ve kullanılan ölçme araçlarının kazanımları ölçebilirliği açısından sınama durumları düzenleme ilkelerine uygun bulmuşlardır. Ayrıca öğretmen görüşleri doğrultusunda, üçüncü sınıfta Fen Bilimleri dersinin ayrı bir ders olarak okutulmasının; dersin ilgi çekici hale gelmesine ve anlaşılırlığına katkısı açısından olumlu bulunduğu belirlenmiştir.

This study aims to examine achievement of learning outcomes for the second semester units (A Journey to the World of the Living, Electrical Appliances in Daily Life, and Getting to Know Our Planet) of the third grade Science curriculum and how achievement of learning outcomes varies by socioeconomic characteristics, and to evaluate the second semester units in terms of their compliance with principles of curriculum development in the dimensions of learning outcomes, contents, instruction and testing, in light of the views of teachers who implement the curriculum.Mixed methods were used in the study, quantitative data for the study were collected by three follow-up tests developed by the researcher concerning the second semester units of the third grade Science curriculum, and qualitative data were collected using the teacher interview form. Data collection instruments were administered to 447 third grade students attending elementary schools run by the Ministry of National Education in Sivas city center in the 2015-2016 academic year, and 26 third grade teachers. Quantitative data collected were analyzed using the statistical software packages Jmetrik 4.0 and SPSS 21, and qualitative data from interviews with the teachers were analyzed using content analysis. Achievement of learning outcomes for the second semester units of the third grade Science curriculum was examined for all students and socioeconomic groups. Students who participated in the study were found to have met or exceeded the full learning criterion (0.75) in each of the six learning outcomes for the unit `A Journey to the World of the Living`, three of the four learning outcomes for the unit `Electrical Appliances in Daily Life`, and two of the three learning outcomes for the unit `Getting to Know Our Planet`. When achievement of learning outcomes was evaluated in terms of socioeconomic status, students with high socioeconomic status were found to have met or exceeded the full learning criterion in all of the learning outcomes for the units `A Journey to the World of the Living` (six learning outcomes), `Electrical Appliances in Daily Life` (four learning outcomes) and `Getting to Know Our Planet` (three learning outcomes), whereas students with medium socioeconomic status were found to have met or exceeded the full learning criterion in six learning outcomes for the unit `A Journey to the World of the Living`, four learning outcomes for the unit `Electrical Appliances in Daily Life`, and two learning outcomes for the unit `Getting to Know Our Planet`. The number of learning outcomes in which students with low socioeconomic status were found to have met or exceeded the full learning criterion was five in the unit `A Journey to the World of the Living`, three in the unit `Electrical Appliances in Daily Life` and one in the unit `Getting to Know Our Planet`. Students with low socioeconomic status were found to have at least one learning outcome which they were unable to achieve in each of the three units. The study also examined whether there were statistically significant differences between different socioeconomic groups in terms of the achievement of behaviors (learning outcomes) in the curriculum. Levels of achievement for the learning outcomes of the units `A Journey to the World of the Living`, `Electrical Appliances in Daily Life` and `Getting to Know Our Planet` were found to vary significantly between the different socioeconomic groups. This difference was found to result, in all units, from differences between high and medium socioeconomic status groups on the one hand, and the low socioeconomic status group on the other, in favor of the former.The study also evaluated dimensions of the third grade Science curriculum in terms of compliance with principles of curriculum development, and teachers' views on the teaching of the Science course. Teachers found the learning outcomes in the third grade Science curriculum to have the desired qualities in terms of being appropriate for the grade, clarity/intelligibility, consistency, and attainability. Teachers found the contents of the third grade Science curriculum to be compliant with the principles of content design in terms of being relevant to daily life, being appropriate for the grade, being interesting, being associated with other courses and units, and following principles of learning. For the learning/teaching process of the Science course, a majority of teachers said that they used multimedia (smartboard, projector, video, etc.) sources when organizing or presenting the activities. Teachers were found to use different methods and techniques when conducting the activities, and the method of question and answer was preferred by most teachers. Almost half of the teachers found the recommended time for conducting activities to be sufficient, whereas the other half found it to be excessive. Teachers found the assessment and evaluation component of the third grade Science curriculum to be compliant with principles of test design in terms of measurement tools being appropriate for the developmental characteristics of students, allowing the use of alternative assessment techniques, and the ability of the measurement tools to measure achievement of learning outcomes. In addition, teachers were found to have positive opinions about the inclusion of the Science course in the third grade curriculum as a separate course because it makes the course more interesting and comprehensible.