Kistik echinococcosis`in serolojik tanısında B antijeninin etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

IV ÖZET Echinococcus granulosutfun larva şeklinin insanlarda ve koyun, sığır gibi otçul hayvanlarda, başta karaciğer ve akciğer olmak üzere çeşitli organlarda yerleşmesiyle meydana getirdiği klinik tabloya kistik echinococcosis (KE) adı verilmektedir. Ülkemizde insanlarda ve hayvanlarda sık rastlanan ve önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturan KE'nin tanısının, güvenilir bir yöntemle ve doğru olarak konması büyük önem taşımaktadır. Şüpheli olguların tanısında, temel olarak radyolojik yöntemlerin kullanılmasına karşın, serolojik yöntemlerin tanıyı desteklemesi sonuçların daha güvenilir olmasını sağlamaktadır. Serolojik tanıda antijen olarak sıklıkla doğal kist (DK) sıvısı kullanılırken, son yıllarda saflaştırılmış bazı antijenlerin avantajları dile getirilmektedir. Bu çalışmada koyun karaciğerlerinden elde edilen DK sıvısından B antijeni (B-Ag) saflaştırılmış ve etkinliği DK antijeni (DK-Ag) ile karşılaştırılarak ELISA yöntemi ile değerlendirilmiştir. Celal Bayar Üniversitesi ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültelerinin Parazitoloji Anabilim Dalı Seroloji laboratuvarlarına rutin tetkik için başvuran olgulardan radyolojik olarak ve/veya operasyonla kanıtlanmış 93 KE olgusuna (Hasta grubu = HG) ve herhangi bir paraziter enfeksiyon saptanmamış 87 olguya (Kontrol grubu = KG) ait serum örnekleri DK-Ag ve B-Ag'nin kullanıldığı ELISA yöntemleriyle (sırasıyla DK-ELISA ve B-ELISA) araştırılmıştır. DK-ELISA ve B-ELISA ile HG'de sırasıyla 82 (%88,2) ve 79 (%84,9); KG'de 8 (%9,2) ve 5 (%5,7) olguda seropozitivite saptanmıştır. DK-ELISA ve B-ELISA'nın özgüllükleri sırasıyla %90,8 ve %94,3; duyarlılıkları ise %88,2 ve %84,9 olarak belirlenmiştir. Çapraz reaksiyonları araştırmak amacıyla serolojik olarak pozitif saptanan, toxoplasmosisli 47, toxocariasisli 46, fascioliasisli 28, taeniasisli 6 ve ascariasisli 6 olmak üzere, toplam 133 olgunun serum örnekleri DK-ELISA ve B- ELISA ile araştırılmış, sırasıyla 53 (%39,8) ve 51 (%38,3) olguda seropozitivite saptanmıştır. Sonuç olarak, KE'nin serolojik tanısında DK-ELISA ve B-ELISA yöntemleri arasında önemli bir fark olmadığı görülmüş, ancak özgüllüğü daha yüksek olan B-ELISA'nın özellikle DK-ELISA ile şüpheli pozitif olgularda yararlı olabileceği düşünülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kistik echinococcosis, B antijeni, ELISA, tanı.

V SUMMARY Cystic echinococcosis (CE) is a disease caused by the larval form of Echinococcus granulosus, involving mostly the liver and the lungs in humans and herbivores, such as sheep and cattle. CE is prevalent among both animals and humans in Turkey and cause significant public health problems. Therefore, a reliable method is crucial for definite diagnosis of CE. Although the diagnosis of CE is based on imaging techniques, the reliability of diagnosis is improved with serological tests. Crude antigen (CA) is generally preferred in serological diagnosis; however, advantages of using some purified antigens have also been mentioned. Here, the value of antigen B (AgB), purified from the sheep cystic fluid, was evaluated by ELISA by comparing with CA. A total of 180 serum samples were obtained from the cases admitted to Serology Laboratories of Parasitology Departments in the Medical Schools of Ege and Celal Bayar Universities, for routine serological tests. The patient group (PG) consisted of 93 patients, radiologically and/or operationally diagnosed as CE, while the 87 cases in the control group (CG) had no parasitic infection. Serum samples of each group were tested by ELISA methods performed with CA and AgB (respectively CA-ELISA and B-ELISA). Eighty-two (88.2%) and 79 (84.9%) cases in PG, and 8 (9.2%) and 5 (5.7%) in CG were positive by CA-ELISA and B-ELISA, respectively. The specificities of CA-ELISA and B-ELISA were 90.8% and 94.3%, and the sensitivities of each test were 88.2% and 84.9%, respectively. In addition, serum samples of a total of 133 patients, including 47 cases with toxoplasmosis, 46 with toxocariasis, 28 with fascioliasis, 6 with taeniasis and 6 with ascariasis, were tested to examine the possible cross-reactions; 53 (39.8%) and 51 (38.3%) of 133 patients were positive by CA-ELISA and B- ELISA, respectively. These results showed that there was no significant difference between the diagnostic values of CA-ELISA and B-ELISA for the diagnosis of CE. However, due to its higher specificity, AgB seemed to be more favorable than CA, especially in cases with suspected positive results in CA-ELISA. Key Words: Cystic echinococcosis, antigen B, ELISA, diagnosis.