Oosit gelişiminde ve preimplantasyon dönem embriyolarında in vivo ve in vitro ortamlarda apoptozisin rolü

Abstract

VI ÖZET Apoptozis veya programlı hücre ölümü, kontrollü hücre ölümü olup; embriyonik gelişim süresince, hem normal hem de patolojik dokularda gözlenir. Oosit gelişimi ve maturasyonu sırasında atretik folliküllerin gözlenmesi, preimplantasyon döneminde de kavite oluşumunda gözlenen piknotik hücrelerin ve apoptotik hücrelerin varlığı, bu dönemlerde apoptozisi kontrol eden faktörlerin belirlenmesi gereğini doğurmuştur. Bu çalışmanın amacı oosit gelişimi sırasında ve preimplantasyon dönemi embriyolarında salınan apoptotik faktörleri ve rollerini belirlemektir. Çalışmamızda elde edilen ovaryum, oosit ve preimplantasyon dönem embriyo örnekleri histolojik olarak TÜNEL yöntemi, anti-Bcl-2, anti-p53 ve anti- Bax antikorları ile boyanarak apoptotik mekanizma açısından incelendiler. Elde edilen sonuçlarda, sekonder follikülde antrumu oluşturan granuloza hücrelerinde, Graff folliküllerinde ise oositten ayrılan granuloza hücrelerinde TÜNEL pozitif hücreler gözlendi. Oositlerde zona pellusidadan ayrılan granuloza hücrelerinde TÜNEL pozitif hücreler gözlenirken, preimplantasyon dönem embriyolarında TÜNEL pozitif hücrelere rastlanmadı. Bcl-2 immunoreaktivitesi primer ve sekonder folliküllerde orta şiddetteydi. Oosite bağlı granuloza hücrelerinde, zona pellusida ve oositte pozitif olarak gözlendi. Preimplantasyon dönem embriyolarında ise 2-4 hücreden, 8-16 blastomerli safhaya kadar Bcl-2 immunoreaktivitesi pozitifti ve 8-16 hücreli safhada periferdeki hücrelerde pozitifti. p53 immunoreaktivitesi Graff follikülerinde orta şiddete gözlenirken, oositte zona pellusidadan ayrılan hücrelerde pozitifti. 8-16 hücreli embriyolarda ise merkezdeki blastomerlerde p53 immunoreaktivitesi pozitif olarak gözlendi. Bax immunoreaktivitesi ise sekonder follikülde orta, Graff folliküllerinde yoğun şiddette tespit edildi, Sonuçta, gelişen oositte Bax salınımı ile kontrol edilen apoptozisin, 2 ve 4 hücreli embriyolarda Bcl-2, 8-16 hücreli embriyoda hem Bcl-2, hem de p53 tarafından düzenlendiği sonucuna varıldı. Anahtar kelimeler: Apoptozis, Oosit, Follikül gelişimi, Preimplantasyon, Embriyo

vıı SUMMARY Apoptosis or programmed cell death, is a controlled cell death, and it is detected during embryonic development, both in normal and pathological tissue. The observation of atretic follicles during the development of oocyte and maturation, the presence of picnotic and apoptotic cells observed during preimplantation stage in cavity formation reguired that the factors which control apoptosis must be detected. The aim of this study is to detect the apoptotic factors and their roles in the preimplantation embryos. Ovary, oocyte and preimplantation stage embryos obtained in our study were examined from the point of apoptotic mechanism by staning with TUNEL tecnique, anti-Bcl-2, anti-p53 and anti-Bax antibodies, histologycally. TUNEL positive cells were observed both in granulosa cells which make up antrum in seconder follicles and in granusa cells which seperated from oocyte in Graff follicles in the study. While TUNEL positive cells were observed in granulosa cells free from zona pellucida, they were not observed in preimplantation embryos. Bcl-2 immunoreactivity in primer and seconder follicles was observed mild. Bcl-2 was positive both in granulosa cells which connected with zona pellucida and oocyte. In preimplantation embryos was positive until 2-4 cell to the 8-16 cells embryos and in peripheral blastomers in 8-16 cells embryos. p53 immunoreactivity in Graff follicles as mild but was positive in granulosa cells free from zona pellucida. p53 was observed positive in central blastomers in 8- 16 cells embryos. Bax immunoreacitivity in sekonder follicles as mild, in Graff follicles it was seen as strong. As a result, it can be said that apoptosis in developing oocyte is controlled by Bax expression, in 2-4 cells embryos by Bcl-2 and in 8-16 cells by both Bcl-2 and p53. Keywords: Apoptosis, Oocyte, Folliculogenesis, Preimplantation, Embryo