İmroz şarkılarının toplumsal bellek, kimlik ifşası ve ada kültüründeki yeri: Milliyetçilik akımları ve Kıbrıs olaylarının gölgesinde şekillenen öznel bir repertuvar ve günümüze uzanan icra ve aktarım pratikleri

Abstract

İmroz, Ege Denizi'nin Kuzeyinde yer alan ve Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde kalan bir adadır. Tarihsel kaynaklara ve arkeolojik bulgulara dayanarak adanın M.Ö. 3000 yıllarından itibaren yerleşim yeri olarak kullanıldığı söylenebilir. Tarih boyunca pek çok farklı uygarlığın hakimiyetine giren adanın kültürü farklı etkiler altında kalarak şekillenmiştir. I. Dünya Savaşı ve takip eden yıllarda hareketli bir dönemden geçtikten sonra 1923 yılındaki Lozan Antlaşması ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı ile adadaki yaşam yeni bir sürece girmiştir. Hem Yunanistan hem de Türkiye tarafındaki ortak ve homojen bir kültüre dayanan ulus-devlet kurma çabaları, ada halkının kendi içine kapalı bir hayat sürmesine neden olarak adada kendine has bir kültür oluşmasına zemin hazırlamıştır. İmroz ve Bozcaada 1923 Nüfus Mübadelesinin kapsamı dışında tutulmasına rağmen, Yunanistan ve Türkiye'nin Ege Denizindeki adalar üzerindeki stratejik pazarlıkları nedeniyle bir devlet tarafından tam olarak sahiplenilmemiştir. 1960'lı yıllardan itibaren alevlenen Kıbrıs sorunuyla birlikte Türkiye'nin İmroz halkına karşı takındığı tavrın yaşam koşullarını dayanılmaz hale getirmesi nedeniyle toplu göçler yaşanmıştır.Hristiyan Ortodoks kimliği adada baskındır. Ancak ada üzerinde hakimiyet kuran farklı uygarlıkların etkileri kültürü farklılaştırmıştır. Müzik ve dans, İmroz kültürünün ayrılmaz bir parçası ve taşıyıcısıdır. Düğünler, panayır ve isim günleri kutlamalarında toplu halde yemek yiyerek dans edilir. Yılın neredeyse her gününe denk gelen bu kutlamalar ada halkının tek eğlencesini oluşturur. Müzisyenlik aileler tarafından teşvik edilmiş, kısıtlı imkanlara rağmen liderlik eden birkaç öğretmen sayesinde çocuklar müzik eğitimi almayı başarabilmişlerdir.Bu çalışmada göçler nedeniyle unutulma tehdidi altında kalmış bir kültürün müziğinin kayıt altına alınması hedeflenmiştir. Her ne kadar kulaktan kulağa bugüne ulaşmayı başaran şarkıların hangisinin İmroz adasında bestelendiğini kesin olarak belirlemek mümkün olmasa da bu şarkıların ada halkının belleği ve kimliğinde önemli bir yer tuttuğu açıktır.

Imbros is an island located in the North of Aegean Sea and is part of Republic of Turkey's territory. Based on historical resources and archeological findings the island has been inhabited since 3000 B.C. Its culture has been shaped under the influence of many civilizations dominated the island throughout the history. During World War I and the following years the island witnessed a lot of changes and period starting with the Treaty of Lausanne and the declaration of Republic of Turkey on 1923 proved to be a new era for the islanders. Both Greece and the Republic of Turkey were trying to create a nation-state that is based on a singular identity and a monolithic culture. Although Imbros and Tenedos islands were exempt from the 1923 Population Exchange, due to the strategic negotiations between Greece and Turkey over the domination of Aegean islands, Imbros people were not actually parented by a nation. As a result of these practices Imbros island remained isolated from the outside world. Turkey's practices on Imbros after Cyprus problems started in the 1960s deteriorated the living conditions to an unbearable level and resulted in mass migrations.Christian Orthodox identity is dominant on the island. However, the effects of different civilizations dominating the island differentiated its culture. Music and dance is an integral part, the main means of entertainment and the carrier of Imbros culture. People come together to eat and dance on every occasion: panayirs, weddings and Orthodox name days. It was so frequent that it was not a surprise to come accross a celebration everyday. Music education has been promoted by the families, despite the limited availability of education children managed to take lessons from a few teachers playing the lead role.In this study, the intention is to record the music of a culture in writing which has been under the threat of oblivion due to mass migrations. These songs have reached today through oral tradition and known by few elderly musicians who are still alive. Although it is not possible to determine with certainty whether a particular song is originated from the island Imbros, it is for certain that those songs constituted a significant part of its culture.