Kronik böbrek yetmezliği hastalarında müziğin hemodiyaliz sırasındaki komplikasyonlara ve yaşam kalitelerine etkilerinin incelenmesi

Abstract

Araştırma, kronik böbrek yetmezliği (KBY) hastalarında müziğin hemodiyalizsırasındaki komplikasyonlara ve yaşam kalitelerine etkilerini incelemek amacıyla olgukontrolçalışması olarak planlanmıştır. Araştırma kapsamına, Nisan 2012- Temmuz 2012tarihleri arasında Manisa Merkez Efendi Devlet Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi ile ManisaÖzel Anemon Diyaliz Merkezi'nde hemodiyaliz tedavisi gören araştırmaya katılmayagönüllü 18 -65 yaşları arasında bulunan 30 girişim 30 kontrol grubu olmak üzere toplam60 KBY hastası alınmıştır. Girişim grubundaki hastalara 1 ay boyunca (12 seans) herhemodiyaliz seansının 3. saati başlangıcında 30 dakika süre ile Türk Sanat Müziği Hicazve Nihavent makamlarından oluşan keman ve piyanoyla icra edilmiş müzik eserleridinletilmiştir.Verilerin toplanmasında, Hasta Bilgi Formu, hemodiyaliz seansında hastalarınağrı, bulantı kusma ve kramplarını değerlendirmek için Vizüel Analog Skala (VAS),yaşam kalitelerini ölçmek amacıyla SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerinanalizinde SPSS 15.0 for Windows programında; sayı, yüzde, ki kare ve bağımsızgruplarda iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testleri (t testi) kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, girişim ve kontrol gruplarının sırasıylayaş ortalaması 50,86±11,3 ve 55,13± 9,68'dur. `55 yaş ve üstü` yaş grubu girişimgrubunda %53,3 kontrol grubunda % 60,0 hasta bulunmaktadır. Girişim grubunda %66,7erkek, %70'i evli ve %56,7'si ilkokul mezunudur. Kontrol grubunda ise % 56,7'si erkek, %86,7'si evli, %53,3'ü ilkokul mezunu olarak belirlenmiştir.Hem girişim hem de kontrol grubunun hemodiyalize girme süreleri %70,0 `1 yıl veüstünde`' olarak saptanmıştır. Hemodiyalize girmek için hastaların %80'inde AV fistülbulunmaktadır. Girişim ve kontrol grubundaki hastaların ağrı, bulantı, kusma ve krampdurumları seanslara göre incelendiğinde; girişim grubunun ağrı, bulantı, kusma ve kramppuanları kontrol grubundan 12 seans için de geçerli olmak üzere daha yüksektir ve XIIgirişim ve kontrol grubunun ağrı puanları arasındaki fark her seans için çeşitli düzeylerdeanlamlıdır (p<o,o5).Girişim grubunun müzik dinletmeden önceki SF-36 alt boyutlarının puanları ile biray sonrası puanları arasında; fiziksel fonksiyon (p=0,003 ),rol güçlüğü(fiziksel) (p=0,046),ağrı (p=0,044), genel sağlık (p=0,000), vitalite(enerji) (p=0,000), rol güçlüğü (emosyonel)(p=0,003), ve mental sağlıkta (p=0,000) şeklinde anlamlılık saptanmıştır. Kontrolgrubundaki SF-36 alt boyutlarında ise öncesi ve 1 ay sonrası arasında yalnızca sosyalfonksiyon puanı (p=0,001) istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.Sonuç olarak, girişim grubundaki hastaların kontrol grubundaki hastalara göreağrı, bulantı, kusma ve kramp düzeylerinde azalma gözlenmiş, ağrı puanlarında 12seans için anlamlı farklar saptanmış ve yaşam kalitesi alt boyutlarında istatistiksel olarakanlamlı artış belirlenmiştir (p<0.05).Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda müziğin hemodiyaliz tedavisigören KBY hastalarında hemodiyaliz seansı esnasında bulantı, kusma, ağrı ve krampsemptomlarını azaltması ve yaşam kalitelerini arttırması dolayısıyla müziğin hemodiyalizseansları sırasında görülebilecek komplikasyonların azaltılması için bağımsız hemşirelikuygulamalarına dahil edilmesi önerilebilir.Anahtar kelimeler: Kronik böbrek yetmezliği (KBY), hemodiyaliz, komplikasyonlar,yaşam kalitesi, müzik.

The study was planned as an event – control study to examine analysing effectsof the music to complications during hemodialysis and quality of life on Chronic RenalFailure (CRF) patients. Included in the study, treated hemodialysis patients between 18and 65 ages including 30 intervention, 30 control group, a total of 60 CRF patientsvolunteered to participate in the study, were enrolled on Manisa Merkez Efendi PublicHospital Hemodialysis Unit and Manisa Private Anemon Hemodialysis Center betweenApril 2012 and July 2012.Turkish Art Music Hicaz and Nihavent tunes musicalproductions which played by piano and violin were listened to intervention group'spatients each session of hemodialysis at the begining of the 3th hour for 30 minutesduring a month.Patient Information Form and Visual Analogue Scale to assess pain, nausea,vomiting, and cramps on hemodialysis session, SF-36 were used to collect the data ofthe quality of life. During the analysis of data, SPSS 15.0 for Windows program; number,percentage, chi-square tests and significance tests (test t) of independent groups'differences between two average were used.According to the findings from the study, the average of the intervention andcontrol groups' ages, respectively were 50,86±11,3 ve 55,13± 9,68.`55 years and over`age group, the intervention group 53,3% patients in the control group was 60.0%. In theintervention group was 66.7% male, 70% married, and 56.7% of those graduated fromprimary school. In the control group were determined 56.7% men, 86.7 % married and53.3% graduated from primary school. The duration of entering hemodialysis bothintervention and control group was found 70.0% `1 year and above`. 80% of patients hasgot AV fistula to enter hemodialysis. When intervention and control group patients' pain,nausea, vomiting, and cramps were evaluated according to the sessions: Theintervention group's pain, nausea, vomiting, and cramps scores higher than the control XIVgroup for whole 12 sessions and the difference between the intervention and controlgroup, pain scores was significant at various levels for each session (p<o,o5). Beforelistening to music between scores SF-36 sub-dimensions of the SF-36 and scores afterone month were determined.; physical function (p = 0.003), role difficulty (physical) (p =0.046), pain (p = 0.044), general health (p = 0.000), vitality (energy) (p = 0.000), roledifficulty (emotional) (p = 0.003), and mental health (p = 0.000). But sub-dimensions ofthe SF-36 in the control group between before and after a month were statisticallydetermined only the social function score (p = 0.001).As a result, it was observed that the intervention group patients compared topatients in the control group with pain, nausea, vomiting, and cramps levels decreased,Significant differences was determined in pain scores for 12 sessions and was definedstatistically increase in the sub-dimensions of quality of life (p <0.05).According to the results obtained from the study can be suggested music asindependent nursing practice for reduction of complications of the CRF patients receivinghemodialysis treatment during hemodialysis session nausea, vomiting, pain andcramping reduce symptoms and increase the quality of life of hemodialysis patients.Keywords: Chronic renal failure (CRF), hemodialysis, complications, quality oflife, music.