Psikomotor bir görev sırasında sporcuların stresi tolere etme becerilerini etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Stresin sporcular üzerindeki psikofizyolojik etkilerini incelemek ve bu etkileri tolere etmek için gerekli olan psikolojik özellikleri ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya MCBÜ Spor Bilimleri Fakültesi'nde okuyan 15 kadın, 25 erkek toplamda 40 denek, deney ve kontrol gruplarından birine rastgele yerleştirilmiştir. Kişisel bilgi formu ile Kendinle Konuşma Anketi (Zervas ve ark. 2007), Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği (Watson ve ark. 1988), Beş Faktör Kişilik Envanteri Kısa Formu (Tatar 2016), Stresle Başa Çıkma Tutumları Envanteri (Özbay 1993), Görsel Analog Skala (Aitken 1969) ve NASA-TLX iş yükü envanteri katılımcılara uygulanmıştır. Katılımcılardan 3'er dakika boyunca istirahat, stresör, görev ve toparlanma olmak üzere dört koşul süresince NeXus-10 cihazı kalp atım hızı değişkenliği ve galvanic deri yanıtları ölçümleri alınmıştır. Veriler SPSS 20,0 paket program ile analiz edilerek istatistiki sonuçlar elde edilmiştir.Bulgular: İstirahat anında Stresle Başa Çıkma Tutumları ile GSR ve KHD zaman boyutu değerleri ile Aktif Planlama, Dış yardım alma ve Kaçma-Soyutlama Biyokimyasal alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. KHD frekans boyutu arasındaki ilişkiye bakıldığında ise Aktif planlama ve Dış yardım alma ile anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Tüm örneklem dikkate alındığında İstirahat anında Beş Faktör Kişilik Kuramı ile GSR ve KHD zaman boyutu arasındaki ilişki incelendiğinde Dışa dönüklük ile Duygusal dengelilik alt boyutları ile KHD zaman boyutu değerleri arasında; Uyumluluk ile GSR değeri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=,33, p=,039). Sonuçlar: Fizyolojik parametrelerin deney koşulları boyunca değişim gösterdiği ve değişim miktarının psikolojik özelliklerle ilişkili olduğu bulunmuştur.

Objective: To investigate the psychophysiological effects of stress on athletes and to reveal the psychological characteristics necessary to overcome these effects.Materials and Methods: Forty female and twenty five male subjects in the MCBU School of Sports Sciences were randomly assigned to one of the experimental and control groups. Data Collection Form with Self-Talk Questionnaire (Zervas et al. 2007), Positive and Negative Emotional Scale (Watson et al. 1988), Five Factor Personality Inventory Short Form (Tatar 2016), Coping with Stress Questionnaire (Özbay 1993), Visual Analogue Scale (Aitken 1969) and NASA-TLX Workload Inventory have been applied to participants. Heart rate variability and galvanic skin responses of participants were measured by NeXus-10 device for three minutes during four conditions, namely as rest, stressor, task, and recovery. Statistical results were obtained by data analysis with SPSS 20,0 package program. Findings: There was a significant relationship between the attitudes of coping with stress at rest and the GSR, and HRV values, and Active Planning, External Assistance, and Dodge-Abstraction (Biochemical subscale). In HRV frequency dimension, there is a significant relationship with Active Planning and Receiving External Assistance. When the relation between the Five Factor Personality Theory and the GSR and HRV time dimension at the time of rest were taken into consideration while considering the whole sample, there was a significant relationship between Outwardness and Emotional Balance subscales and HRV time dimension values; Compliance and GSR value (r = ,33, p = ,039). Conclusions: It was found that the physiological parameters change during experimental conditions and the amount of change is related to psychological properties.