Fen bilgisi öğretmenliği bölümünde uygulanan eğitim programının bölüm öğrencilerinin fen bilgisi akademik benlik kavramına etkisi

Abstract

ÖZET Genç bireyi kendi mesleği olarak gördüğü bir işte çalışmaya hazırlayan üniversitelerin, bilimsel ve teknik gelişmelerin çok hızlı yaşandığı günümüz dünyasında bireyin hayatında oynadığı rolün önemini biliyoruz. Eğitimde branşlaşmayı, uzmanlaşmayı ve meslek seçimine erken yaşlarda yönlendirmeyi amaçlayan eğitim programlarındaki değişiklikler mesleki açıdan kendini yeterli bulan, güvenen ve mesleği ile ilgili gerekli eğitimi almış olduğuna inanan branş öğretmenlerinin önemini ortaya çıkarmıştır. Bu durum, temel akademik branşlardan birisi olan fen bilimlerinde yetkinleşmenin ve fen bilgisi öğretmeni yetiştiren bölümlerin eğitim-öğretim programının akademik yönden öğrenciye (geleceğin branş öğretmenine) katkılarının önemini ortaya koymaktadır. Bu araştırmanın amacı öğretmen yetiştiren fakülte öğrencilerinin fen bilgisi akademik benlik düzeylerine etki eden faktörleri araştırmaktır. Ömeklem 1999-2000 eğitim-öğretim yılında Celal Bayar Üniversitesi, Demirci Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği, 1. Ve 4. Sınıflarına devam eden 150 öğrenciden meydana gelmiştir. Araştırmada bağımlı değişken olarak araştırıcı tarafından geliştirilen Fen Bilgisi Akademik Benlik Kavram Ölçeği kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlere ilişkin bilgiler ise yine araştırıcı tarafından geliştirilen Bireysel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Bireysel bilgi formunda, öğrencilerin bireysel özellikleri, öğrenim yaşantıları, meslekleri ve bölümleri ile ilgili görüşleri, ailelerinin sosyo-ekonomik ve eğitim özellikleri ile ilgili değişkenler hakkında bilgi toplamaya yönelik 16 soru yer almaktadır. Fen Bilgisi Akademik Benlik Kavram Ölçeği oluşturulurken öncelikle benzer konularda yapılan araştırmalar incelenmiştir. Prof. Dr. Yıldız Kuzgun'un `Kendini Değerlendirme Envanteri` ve `Akademik Benlik Kavram Ölçeği` ile Prof. Dr. Muharrem Kepçeoğlu'nun `Mesleğe Yönelme ve Mesleki Yönelim Envanteri'nden yararlanılarak bir ön anket oluşturuldu. Ön ankette 16 tane bireysel özellikleri içeren soru ile Fen Bilgisi Akademik Benliği ölçen 110 soru ve 3 tane sınırlandırılmış otobiyografi sorusu kullanıldı. Toplanan veriler bilgisayar ortamına aktarıldı ve SPSS(Statistical Packet for Social Sciences) paket programından yararlanıldı. Soruların her birine madde analizi uygulandı. Ayırıcılık gücü 0.4Ö'ın altında olan sorular atılarak son anket yani asıl ölçek oluşturuldu. Bu ölçekte 16 bireysel bilgi sorusu aynen kullanılırken, Fen Bilgisi Akademik Benlik Kavram Ölçeği soruları 80 taneye indi ve yine 3 tane sınırlandırılmış otobiyografi sorusu yer aldı. Fen Bilgisi Akademik Benlik Kavram Ölçeği 3 tane yetenek ve 6 tane ilgiden oluşan 9 alt ölçeği kapsamaktadır. Yeteneği ölçen alt ölçekler; Sayısal, Şekil-uzay, Göz-el Koordinasyonu'dur. ilgiyi ölçen alt ölçekler ise Fen Bilgisi, Mekanik, İkna, Yaratıcılık.Doğa ve Mesleki ilgidir. Araştırmada yapılan analizlerle Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde okuyan üniversite öğrencilerinin Fen Bilgisi Akademik Benlikleri ve bunu etkileyen etmenler ortaya konulmuştur. Sonuç bölümünde ise araştırmacı ve uygulamacılar için bazı önerilere yer verilmiştir. XV

ABSTRACT Universities has been prepared young persons to the future work which it was seen as profession by them, we had known that universities have vital role in the young persons life at the today's rapidly scientific and technical developments. Changes in the curricula which aims to orientate for determination of the profession, to make specialize and to the branching has been proved that importance of the branch teachers who believed that taken necessary education about his/her profession, believing that self confidence and feeling that self competency. This situation proved that importance of the contribution to student aspects by science departments curricula in accordance with academically which trains of the science teacher department. This survey aims to the determine factors which affects to self respect of the faculty students. Sample of the survey consist of the one hundred and fifty (150) student which has been training at the first and fourth grade of the Department of the Science Teaching of the Faculty of Demirci Education of the Celal Bayar University at the 1999-2000 academic year. Science Academically Self-respect Concept Criteria which developed by the researcher has been used as dependent variable in the survey. Information about independent variables has been collected by Personal Information Form which developed by researcher. There is 16 question which aims to the collect information about students personal features, their educational life, their consideration about professions and departments and their family's social-economical and family's educational backgrounds has taken place in the Personal Form. At first, similar surveys has been observed during setting of the Science Academic Self- respect Concept Scale. A pre-questionnaire has been prepared in the light of the Prof. Dr. Yıldız Kuzgun's `Self Evaluation Inventory` and `Academical Personality Concept Scale` with Prof. Dr. Muharrem Kepçeoğlu's `Orienting to the Profession and Professional Orientation Inventory`. In the survey, it has been used that 16 question about personal specifications, 110 question which measured that Science Academically Self-respect and 3 question limited autobiography. Collected data has been transferred to the computer and SPSS software used. Item analysis applied to the each question. Questions which has separation power is under 0.40 has been eliminated and then final questionnaire (main scale) settled. In this scale, 16 personal question used without any change, Science Academically Self-respect Concept Scale question reduced to the 80 question and 3 limited autobiography question used in the questionnaire. Science Academically Self-respect Concept Scale covers that 9 sub scales which 3 ability and 6 interest sub scales. Sub scales which measures ability is that Numerical, Figure- space, eye and hand coordination. Sub scales which measures interest is that Science, Mechanic, Persude, Creativity, Nature and Professional interest. In this survay, it is seen that about Science Teachers Academically Self-respects and affecting factors for students who training at the Science Teaching Department. At the result part given that some proposal for researcher and applier's. XVI