Biyo-politika: Foucault ve agamben karşılaştırması

Abstract

İnsanoğlu uygarlaştıkça onu yönetme teknikleri de gittikçe daha karmaşık hale gelmektedir. Siyasetin sınırlarının nerede başlayıp bittiğine ve yönetime dair ortaya atılan pek çok soruna yönelik siyaset felsefesi çerçevesinde merkezi rollerden birini üstlenmeye başlayan `biyo-politika` kavramı, kendisine yüklenen çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır. Bu çalışma, söz konusu kavramın ne olduğuna ilişkin bir soruşturma yaparak, `biyo-politika` meselesine karşılaştırmalı bir kuramsal çerçeve çizer ve biyo-politik uygulamaların `yaşam ile ölüm` hususundaki etkileri üzerinden siyasetteki konumunu tartışır. Bu doğrultuda çalışma, son dönemlerde hemen her konuda sıklıkla adı geçen biyo-politika kavramına tüketici bir yaklaşım sergilemekten ziyade farklı entelektüel çerçeveler arasında düşünsel iletkenler kurmayı hedefler ve böylece kavram üzerindeki muğlaklıklığı gidermeye çalışır. Bu saikle çalışma, güncelde hararetli meselelere eklemlenen kapsamlı yapısıyla biyo-politikayı, bu dinamizmin fitilini ateşleyen merkezindeki iki isme odaklanarak mercek altına alacaktır: Michel Foucault ve Giorgio Agamben. Bu kapsamda öncelikle özellikle `iktidar`, `özne`, `beden`, `nüfus` ve `yönetimsellik` kavramlarından faydalanarak Foucault'nun `biyo-politika` serüveninin kuramsal izahı yapılacaktır. Daha sonra Agamben'in `çıplak hayat`, `kutsal insan`, `toplama kampı` ve `istisna hali` kavramlarıyla biyo-politikaya tarihsel bir köken çizelecektir. Ardından biyo-politikayla modern toplumun yankı uyandıran hadiselerini açıklama iddiasına değinilecektir. Bu çerçevede tarihsel süreçte `yaşam ve ölüm üzerindeki hak` konusundaki dönüşüm üzerinden her iki düşünürün kıyaslaması yapılacaktır. Bu bağlamda çalışmanın esas amacı; `biyo-politika` kavramı bazında şekillenen farklı düşünme çabalarını analiz ederek geçmişten günümüze `yaşam ile ölüm` arasında değişen sınırlara mercek tutup kavramın politik sahadaki olgular bazında yerini konumlandırmaya çalışmaktır.

The techniques governing humankind become gradually complicated as they become civilized. Towards numerous problems concerning the borders of politics and governing, the concept of `bio-politics`, which has started to play one of the central roles in political philosophy, is used in various meanings. This study forms a comparative and theoretical frame for `bio-politics` and discusses its position in political area over the effects of bio-political practices on `life and death` by researching what the concept in question is. Accordingly, the study aims to establish ideational transmissions among different intellectual frameworks instead of approaching in a consuming attitude towards `bio-politics` often mentioned recently and tries to eliminate its ambiguity. For this purpose, this study scrutinizes `bio-politics` with its comprehensive structure articulated to highly-charged current issues by concentrating on two central names who light the fuse of this dynamism: Michel Foucault and Giorgio Agamben. In this context, firstly it explains a theoretical description of Foucault's bio-politics by using especially `power`, `subject`, `body`, `population` and `governmentality`. Subsequently, it draws a historical root with Agamben's terms `bare life`, `homo sacer`, `concentration camp` and `state of exception`. Thereafter, it mentions claims that events creating reactions in modern society can be explained with `bio-politics`. Within this framework, it compares these philosophers through the transformation of `right over life and death`. In this regard, the principal purpose of this study is to try to position `bio-politics` in political area by analysing different thinking efforts around it and examining the changing borders between `life and death`.