Obstrüktif uyku apne sendromlu hastalarda apelin düzeyleri ile hipertansiyon, ateroskleroz ve kardiyak fonksiyonların ilişkisi

Abstract

ÖZETCem ÇİL, Obstrüktif Uyku Apne Sendromlu Hastalarda Apelin Düzeyleri ile Hipertansiyon, Ateroskleroz ve Kardiyak Fonksiyonların İlişkisi, Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Tezi, Zonguldak, 2012.Obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) uyku sırasında üst hava yollarındaki tıkanıklıklar nedeni ile tekrarlayan solunumsal bozukluklar (apne, hipopne) sonucu gelişen ve vücut sistemini belirgin etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. OSAS gerek toplum sağlığı ve gerekse ekonomik açıdan ciddi sonuçlar doğuran, ülkemizde yeterince bilinmeyen önemli bir sağlık problemidir. Bu çalışmada amacımız OSAS tanısı alan hastalarda, ateroskleroz mekanizmasında rol oynadığı düşünülen apelin ile hipertansiyon, ateroskleroz ve kardiyak fonksiyonların ilişkisinin incelenmesidir.Çalışmaya hastanemiz Göğüs Hastalıkları AD Uyku Laboratuarında 1 Nisan 2011-1 Ekim 2011 tarihleri arasında; OSAS tanısı konulan 44 hasta ile OSAS öntanısı ile test edilip OSAS tanısı konulmayan 30 olgu dahil edildi. OSAS tanılı hipertansif 19 hasta ile non-hipertansif 25 hasta ve 30 olgudan oluşan kontrol grubu alındı. Tüm hastaların ayrıntılı anamnezleri alınarak kardiyovasküler ve diğer sistemik muayeneleri yapıldı. Hastaların boy-kilo ölçümleri yapıldı, sistolik ve diyastolik kan basınçları ile nabızları kaydedildi. Kan basıncı ölçümleri brakial arterden ve eş zamanlı olarak ayak bileğinden ölçüldü. Ölçülen sistolik kan basıncı değerleri oranlanarak ayak bileği/brakial arter indeksi hesaplandı. Hastaların gündüz aşırı uykululuk halini belirlemek amacıyla hastalara Epworth Uykululuk Skalası uygulandı. Daha sonra ekokardiyografi ile rutin 2-D ve M-mod kardiyak çapların ölçümü yanında global sol ventrikül fonksiyonu, sol ventrikül sistolik fonksiyonları (5 boşluktan doku Doppler değerleri), sol ve sağ ventrikül diyastolik fonksiyonları incelendi. Ekokardiyografi cihazının vasküler probu ile karotis-intima media kalınlığı da ölçüldü.Çalışmaya dahil edilen OSAS ve kontrol gruplarının ayrıca OSAS'lı hipertansif ve non-hipertansif grupların apelin değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Çalışmamızda konvansiyonel ve doku Doppler ekokardiyografi ile yapılan değerlendirmelerde OSAS olan hastalarda, konvansiyonel ekokardiyografi ile ölçülen diyastolik fonksiyon parametrelerinde kontrol grubuna göre anlamlılığa yakın değerler bulunmasına karşın anlamlı değişiklik saptanmadı (p>0.05). Doku Doppler ekokardiyografi ile sağ ventrikül fonksiyonlarını değerlendirdiğimizde OSAS ve kontrol grupları arasında anlamlı düzeyde fark gözlenmedi (p>0.05). OSAS'lı hipertansif hasta grubu ile OSAS'lı non hipertansif hasta grubu sol-sağ ventrikül çapları, hacimleri, sol ventrikül duvar kalınlıkları karşılaştırıldığında ise HT olan grupta artış saptandı (p<0.05). Doku Doppler ekokardiyografi ile yapılan değerlendirmelerde ise OSAS'lı hipertansif grupta hesaplanan Em ve Em/Am oranında azalma ve E/Em oranında artış öne çıkan parametreler olmuştur (p<0.05). Hipertansif ve non-hipertansif OSAS'lı hastalar arasında apelin düzeyleri farklılık göstermedi. Apelin düzeyleri ile kardiyak fonksiyonlar arasında herhangi bir ilişki saptanmadı.Sonuç olarak OSAS'lı hastalarda apelin düzeyleri ile kardiyak fonksiyonlar arasında ilişki gözlenmedi. OSAS'lı hastalarda, apelin düzeylerinin kardiyak fonksiyonlar ve hipertansiyon gelişimine herhangi bir katkısı bulunamamıştır. Muhtemelen eşlik eden komorbid hastalıklar gibi birçok kompleks faktörün kardiyak fonksiyonlarda bozulmalara neden olduğu düşünülebilinir. OSAS'lı hastalarda apelin düzeylerinin daha detaylı araştırılması için prospektif ve daha geniş kapsamlı takip çalışmalarına ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: OSAS, apelin, hipertansiyon

ABSTRACTCem CIL, Association Between Apelin Levels with Hypertension, Atherosclerosis and Cardiac Functions in Patients with Obstructive Sleep Apnea Syndrome, Bulent Ecevit University, Medical Faculty, Cardiology Thesis, Zonguldak, 2012.Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) is an important health problem which is caused by obstruction of the upper airway. It is characterized by repetitive challenge in breathing (apnea or hypopnea) during sleep. OSAS often goes undiagnosed and not well known health condition in our country that may leads to serious economics results and community health problems. Our aim is to evaluate relations between hypertension, atherosclerosis, cardiac functions and apelin in patients diagnosed as OSAS. It is believed that apelin may have a role in atherosclerosis formation mechanisms.We included 44 patients with OSAS and 30 patients with OSAS suspected but not diagnosed and confirmed as OSAS from 1 April 2011 to 1 October 2011 in the sleep laboratory of Department of Pulmonary Diseases in Bulent Ecevit University Hospital. Patients with OSAS grouped as hypertensive (19 patients) and non-hypertensive (25 patients) compared with the control group (30 patients). A detailed history was taken from all patients and also examined for cardiovascular and systemic disease. We measured patients? height-weights, pulse, diastolic and systolic blood pressures. Blood pressure was measured simultaneously from brachial artery and ankle. Ankle/brachial artery index was calculated by rating measured systolic blood pressures. The Epworth Sleepiness Scale (ESS) is a scale intended to measure daytime sleepiness. Echocardiography was performed to measure 2-D and M mode cardiac radius, global left ventricular functions, left ventricular systolic functions (tissue Doppler values from 5 spaces), right and left ventricular diastolic functions. Carotids-intima media thickness was measured by the vascular probe of Echocardiography.There wasn?t significant apelin values difference between OSAS and control patients (p>0.05). And also there wasn?t significant difference in the subgroup analysis of OSAS patients (hypertensive and non-hypertensive). When we compared conventional and tissue Doppler echocardiography results in OSAS patients with the control group, although the diastolic functions parameters measured by the conventional echocardiography between the groups was close to significance, but it wasn?t reached to the significant level (p>0.05). When we compared the right ventricular functions by tissue Doppler echocardiography between the OSAS and the control groups, there wasn?t significant difference between the groups (p>0.05). In the OSAS subgroup analysis, when we compared for right-left ventricular radius, volumes and left ventricular wall thickness, there was a significant increase in the hypertensive group (p<0.05). When we compared the measurements with the tissue Doppler echocardiography in the OSAS subgroups, while the calculated the Em and the Em/Am ratios was decreased in the hypertensive group, but the E/Em ratio increased (p<0.05). There wasn?t significant difference in the apelin values between hypertensive and non-hypertensive OSAS patients. There wasn?t any relation between cardiac functions and apelin values.There wasn?t any relationship between apelin values and cardiac functions in OSAS patients. It?s not found that apelin values may contribute to pathogenesis of hypertension and cardiac dysfunctions. We can suggest that multifactorial conditions such as comorbidity diseases may contribute to formation of cardiac dysfunctions. Further prospective and randomize extended clinical studies needs to research apelin values and the effects in the OSAS patients.Keywords: OSAS, apelin, hypertension