Başağrısı hastalarında hastalık algısı, bu hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin yeri

Abstract

Dünyada artan sıklıkta baş ağrısında tamamlayıcı ve alternatif tedavi (TAT) yöntemleri kullanımına yönelik çalışmalar yapılmakta ve hastaların bu tedaviye başvurma nedenleri araştırılmaktadır. Hastaların TAT`ye başvurmasına neden olarak hastaların hastalık algılarındaki farklılıklar bir etken olabilir. Ülkemizde baş ağrısında TAT kullanım oranını ve baş ağrısı hastalarında hastalık algısını araştıran çalışma bilgilerimiz dâhilinde bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışma baş ağrısı epidemiyolojisi, hastaların sosyodemografik özellikleri, baş ağrısı hastalarında TAT kullanımı ve bu hastalarda hastalık algısına yönelik olarak planlandı. Çalışmaya Şubat 2012 tarihinden sonra nöroloji polikliniğine baş ağrısı nedenli başvuran ve çalışmaya katılmayı kabul eden 211 hasta alındı. Tanı için, Uluslararası baş ağrısı topluluğu [İnternational Headache Society(IHS)] 2004 yılı baş ağrısı tanı ölçütleri kullanıldı. Hastaların değerlendirilmesinde Baş Ağrısı Sorgulama Formu, Hastalık Algısı Ölçeği ve Tamamlayıcı-Alternatif Tedavi Kullanım Sorgusu formu kullanıldı. Verilerin istatistiksel analizinde Shapiro Wilk testi, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Yates düzeltmeli ki-kare ve Fisher kesin ki-kare testleri kullanıldı. Anlamlılık sınırı p<0,05 olarak kabul edildi. Baş ağrısı hastalarında % 26,1 oranında TAT kullanımı saptanırken, kronik baş ağrısı çekenlerin daha fazla TAT kullanımına başvurduğu bulundu (p= 0,60). TAT kullanan grubun yaşı kullanmayan gruba göre daha düşük bulundu (p= 0,033). TAT kullanımı işsiz, öğrenci, tam gün çalışan gruplarında diğer meslek gruplarına göre (p= 0,042), bekârlarda (boşanmış dâhil) evlilere oranla (p= 0,026) ve eğitim düzeyi yüksek olanlar da düşük olanlara oranla göre (p= 0,009) daha fazlaydı. Hastaların en sık TAT kullanım nedeni `bu tedavinin baş ağrısını etkili şekilde tedavi ettiğine inanmak? olarak bulunurken, bu tedaviden memnuniyet oranı % 55 olarak bulundu. `Tavsiye kaynağını? hastaların % 64?ü kendisi olarak gösterdi. Hastalık algısı ölçeğindeki `sonuçlar? ve `hastalığını anlayabilme? alt-testlerinde lise ve üniversite gruplarının ilkokul grubuna göre daha net bilinç düzeyine sahip olduğu ve hastalığını daha iyi anlayabildiği görüldü (p<0,05).Sonuç olarak bu alanda ilk ve başlangıç niteliği taşıyan çalışmamızda bekâr ya da dul yalnız yaşayan ve eğitim düzeyi yüksek bir hasta uzun dönem etkin tedavi edilememiş baş ağrısı çekiyorsa TAT kullanımına daha yüksek oranda adaydır. Bu hasta grubunda baş ağrısının erken ve etkin tedavisi, tedavinin hastaya ayrıntılı anlatılması özellikle önem kazanmaktadır.

Studies are made on using complementary and alternative treatment (CAT) techniques on increasing headache case in the world and the reasons why patients consult on this treatment. One of the reasons can be the difference in the way patience feel the illness. The rate of using CAT for headache in our country and studies on the perception of headache patients are not within our research. Therefore, this study considered epidemology, socio-demographic features of patients, using CAT for headache patients and their perception of illness. The participants were 211 patients who came to hospital and suffering from headache and accepted to participate in the study following February 2012. For diagnosis, the measurements of International Headache Society (IHS) in 2004 were used. Headache Investigation Questionnaire, Test of Illnes Perception and Completitive Technique of Alternative Treatment Investigation Questionnaire were used for evaluation of patients. For data analysis Shapiro Wilk Test, the test for signicifance in the difference between two avarages, Mann Whitney U Test, Kruskal Wallis Test, Yates corrective x-square and Fisher x-square tests were applied. The significance rate waas determined as p<0,05. It was found out that patients who suffer from headache chronically use CAT more often than regular headache patients using CAT 26,1% (p=0,60). The group using CAT came out to be older than the group not using it. Unemployed, student and full-time employees (p=0,033), single ones including divorced (p=0,026), and the ones with higher education used CAT more than other occupational fields (p=0,042), married people (p=0,026) and the ones with lower education (p=0,009), relatively. The most frequent reason to use CAT was ?I believe that it heals the headache in the best way?, and the satisfaction rate was found %55. 64% of the patients showed themselves as ?source of advice?. In the sub-tests of ?results? and ?understanding the illness? in Illness Perception Questionnaire, it was revealed that high school and university degree groups are more conscious and more able to understand the illness than the primary school degree group (p<0,05).In conclusion, the patient who is single or divorced and live alone, and having higher education are more tend to use CAT if he?s suffering from long-term untreated headache. In this patient group, it is essential to explain the early and effective treatment of headache to the patient in detail.