Çalışma yaşamında yıldırma mağduru olup dava açan kadın çalışanlar üzerine nitel bir araştırma

Abstract

Yıldırma; bir ya da daha fazla çalışana yöneltilen, hedef tarafından istenmeyen, kasti ya da bilinçsiz olarak yapılabilen, hedef üzerinde üzüntü ve kedere yol açan saldırı eylemleri ve uygulamalarıdır. Yıldırma, fiziksel olarak yapılan bir saldırı olabileceği gibi sözlü olarak da yapılan bir saldırıdır.Bu çalışmanın amacı; İstanbul ve Ankara'da yaşayan ve farklı sektörlerde görev yapan yıldırma davranışına maruz kalan kadın çalışanların kim/kimler tarafından ve ne şekilde yıldırma davranışına maruz kaldıklarının, yıldırma davranışı sonucunda neler hissettiklerinin, nasıl etkilendiklerinin ve bununla nasıl başa çıktıklarının araştırılmasıdır. Araştırma, yıldırma mağduru 24 kadının gönüllü katılımı ile gerçekleştirilmiş olup, mağdurlara kartopu yöntemi ile ulaşılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde yıldırma kavramı kavramsal olarak açıklanmış, ikinci bölümde ise yıldırma mağduru olan ve dava açan kadınlarla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşme formu hazırlanırken konu ile ilişkili olarak daha önce yapılmış olan çalışmalar incelenmiş ve özgün bir form oluşturulmuştur. Görüşme formu iki bölümden oluşmaktadır. Formu oluşturan ilk bölümde mağdurların yaş, yaşadığı şehir, çalıştığı sektör, eğitim durumu, pozisyonu, çalıştığı süre ve medeni durumu ile ilgili bilgileri içeren demografik sorular bulunmaktadır. İkinci bölüm açık uçlu olarak hazırlanmış yapılandırılmış 22 sorudan oluşmaktadır. Bu 22 soru daha önce yapılmış olan çalışmalardan `Olumsuz Davranışlar Ölçeği`, `Leymann'ın Davranış Tipolojisi` ve `Yıldırma (Mobbing) Ölçeği` incelenerek hazırlanmıştır. Mağdurların sorulara verdikleri yanıtlar incelenerek çeşitli temalar oluşturulmuştur. Bunlar; yıldırma uygulayıcıları, yıldırma sebepleri, fiziksel şiddet, tehdite maruz kalma durumu ve iş motivasyonu, aşağılayıcı, onur kırıcı ya da alay edici davranışlar, gizli kontrol mekanizması, özel hayata müdahale, rencide edici iş bölümü uygulamaları, işten ayrılmaya zorlama, engelleyici ve zarar verici davranışlar, mobbing'in zaman dilimi ve sağlık sorunlarıdır.Araştırma sonucunda yıldırmaya maruz kalan kadınların çoğu bu davranışı üstlerinden gördüklerini, çalışma arkadaşları ve üstleri tarafından kıskanıldıklarını, iş hayatında gösterdikleri ya da gösterecekleri başarıların engellenmesi amacıyla sözlü şekilde yoğun tehdite ve baskıya maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Aynı zamanda mağdurlar, yıldırma uygulayıcıları tarafından rencide edici ve onur kırıcı davranışlarla işten ayrılmaya zorlandıklarını, ortaya çıkan tüm aksaklıkların kendi üzerlerine yıkıldığını, özel yaşamlarına, ailelerine, namuslarına iftira atıldığını ve bunlar neticesinde de hem fiziksel hem de ruhsal anlamda sağlık problemleri yaşadıklarını ifade etmişlerdir.

Mobbing is intentional or unconcious assaultive actions and practices that are directed to one or more employees, which leads to sadness and sorrow on the target. Assaults amounting to mobbing can be both physical and psychological.The aim of this study is to investigate female employees subjected to mobbing behavior working in different sectors in İstanbul and Ankara with respect to how they were exposed to intimidation behavior, how they felt and affected as a result of mobbing behavior, and how they dealt with it.In the first part the concept of mobbing is explined. The research was carried out with volunteer participation of 24 female mobbing victims, who were reached by snowball method. All victims included in the study have already taken their mobbing cases to the court of law. In-depth interviews were conducted with the victims using an interview form. An open-ended unique interview form was prepared based on related literature The interview form consists of two parts. The first part includes demographic questions sucah as age, city, sector, educational status, position, working time and marital status. The second part consists of 22 structured open-ended questions, prepared according to `Negative Behavior Scale`, `Leymann's Behavior Typology` and `Mobbing Scale`. Based on the responses of the victims various themes were formed: mobbers, reasons for mobbing, physical violence, exposition to intimiditation, work motivation, bullying, secret control mechanism, intervention with private life, insulting work-sharing policies, coercion, limiting and harmful actions, time period of mobbing and health problems.The majority of mobbing victims stated that they were mobbed by their superiors, envied by their superiors and co-workers and verbally intimidated intensely in order to prevent them from showing succes at present or potentially in the future. In addition, they stated that they were coerced by means of offensive and deragatory actions, accused for all kinds of flaws, and experienced physical and psychological health problems due to defamation towards their private lives, families and integrity.