Alzheimer hastalarında davranışsal semptomlar ve klinik bulgularla ilişkisi

Abstract

Alzheimer Hastalığı (AH) yaşlılarda demansın önde gelen nedenlerindendir. Demans hastalarında davranışsal semptomlar en az kognitif semptomlar kadar önemlidir çünkü hasta ve yakınlarının yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada AH'da davranışsal semptomlar detaylı olarak araştırılmış ve bu semptomlar arasında en sık ve en sorun yaratıcı davranışsal semptomlardan olan ajitasyon ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu amaçla; çalışmaya hastanemiz nöroloji polikliniğine başvuran DSM-IV'e ve NINCDS-DRDA göre olası AH tanısı almış 30 hasta ve kognitif açıdan sağlıklı 24 kişi dahil edilmiştir. Hastalara Kısa Mini Mental Test (KMMT), Nöropsikiyatrik Envanter (NPE), Cohen-Mansfield Ajitasyon Envanteri (CMAE), Demansın Klinik Evrelendirilmesi Ölçeği (DKEÖ), İşlevsel faaliyet anketi (İFA) testleri uygulanmıştır. Hasta ve kontrol grubuna elektroensefalografi (EEG) incelemesi yapılmış ve hemoglobin (Hb), tiroid fonksiyon testleri (TFT), vitamin B12, folik asit (FA), ferritin, üre, kreatinin, sodyum (Na) ve potasyumdan (K) oluşan metabolik parametreler değerlendirilmiştir. Çalışmamızda NPE'e göre en sık gözlenen davranışsal semptom apati olarak bulunmuş bunu ajitasyon takip etmiştir. Hastalar hem NPE hem de CMAE'e göre ajitasyonu yüksek ve düşük olan grup diye ikiye ayrılmış ve bu iki grup kendi arasında karşılaştırılmıştır. Hem NPE ajitasyon alt ölçeğine hem de CMAE'e göre daha fazla ajitasyon görülen grubun DKEÖ'e göre daha ileri evrede olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışmamızda her iki ajitasyon değerlendirme ölçeğine göre ajitasyonu fazla olan grupta hemoglobin değeri düşük bulunmuştur. Hasta ve kontrol grubunun EEG bulguları ile ajitasyonu yüksek ve düşük olan gruplar arasında EEG bulguları açısından farklılık gözlemlenmemiştir. Sonuç olarak bu çalışmada davranışsal semptomların hastalık ilerledikçe daha fazla görüldüğü, hasta ve bakıcı yükü üzerinde olumsuz etkisi olan ajitasyonun düşük hemoglobin düzeyi gibi metabolik bozukluklarla ilişkili olabileceği belirlenmiştir. Kontrole gelen ve ajitasyon şikayeti ön planda olan hastaların bu açıdan kontrol edilmesi önerilmektedir.

Alzheimer's Disease (AD) is one of the leading causes of dementia in elderly population. Behavioral symptoms are as important as cognitive symptoms in demantia patients because they negatively affect the quality of life of patients and their relatives. In this study, behavioral symptoms in AD, especially agitation as the most frequent and troublesome behavioral symptom, were examined in detail. Thirty diagnosed AD patients, according to DSM-IV and NINCDS-DRDA, and 24 cognitively healthy individual were included to the study. In patient group, Mini-Mental State Examination MMSE, Neuropsychiatric Inventory (NPI), Cohen - Mansfield Agitation Inventory (CMAI), Clinical Dementia Rating Scale (CDR) and Functional Activities Questionnarie (FAQ) were performed. Both in control and patient group, electroencephalography (EEG) and metabolic parameters as haemoglobin (Hb), thyroid function tests (TFT), vitamin B12, folic acid (FA), ferritin, urea, creatinine, sodium (Na), potassium (K) and were evaluated. According to NPI, apathy was found to be the most frequent behavioral symptom, followed by agitation. According to NPI and CMAI, patients were divided into 2 groups as high and low level of agitation group, and these groups were compared. According to NPI agitation subscale and CMAI, the group which had high level of agitation were found to be more advenced stage according to CDR. Furthermore, the group which had high level of agitation according to both agitation rating scales, were found to have lower levels of haemoglobin. There were no significant differences on EEG findings between patient and control groups and high agitation and low agitation groups. As a result, behavioral symptoms were found to be seen more and more as the disease progresses and agitation, which has a negative effect on patients and their caregivers, was found to be related with metabolic disorders such as low hemoglobin levels. It is recommended to control these parameters in patients with agitation.