Anestezi indüksiyonunun koku işlevine ve koku hafızası üzerine olan etkileri

Abstract

Bu çalışmada rutin genel anestezi uygulamalarının postoperatif koku işlevi ve koku hafızasına olan etkilerini araştırmayı amaçladık. Genel anestezi altında ASA I-II risk grubunda elektif şartlarda opere edilecek, endotrekeal entübasyon gerektiren, operasyon süresi 40-180 dakika arasında olması planlanan, 18–60 yaş arası 97 olgu çalışmamıza dahil edildi. Hastalar rastgele 3 gruba ayrıldı. Grup PP (Propofol-Propofol grubu n=33), Grup PS (Propofol-Sevofluran grubu n=34), Grup SS (Sevofluran-Sevofluran grubu n=30). Hastalara operasyondan 30 dakika önce (T1) butanol eşik testi ve koku idendifikasyon testi uygulandı. Rutin monitörizasyonu takiben anestezi indüksiyonu Grup PP ve Grup PS'de propofol 2-2,5 mg/kg ve remifentanil 1 µg/kg ile Grup SS'de yüz maskesi ile %7 konsantrasyonda sevofluran ve remifentanil 1 µg/kg ile sağlandı. Tüm gruplara 0,6 mg/kg rokuronyum uygulandı ve entübasyon sağlandı. Anestezi idamesi Grup PP'de ilk 10 dk 10 mg/kg/s, sonraki 10 dk 8 mg/kg/s daha sonraki sürede 6 mg/kg/s propofol ve 0,2 µg/kg/dk remifentanil infüzyonu ile Grup PS ve Grup SS'de ise 1 MAC sevofluran ve 0,20 µg/kg/dk remifentanil infüzyonu ile sağlandı. Tüm gruplarda %50:50 O2:hava şeklinde 4L/dk taze gaz akımı uygulanarak, Et CO2 30–35mmHg olacak şekilde tidal volüm ve frekans ayarlandı. Postoperatif 30. dakikada (T2), postoperatif 8. saat (T3) ve postoperatif 24. saatlerde (T4) koku eşik ve koku identifikasyon testleri yeniden uygulandı. Olguların demografik verileri (yaş, cinsiyet, kilo), ASA değerleri ile koku identifikasyon ve koku eşik test değerleri kaydedildi. Her üç anestezi uygulama yönteminin de operasyondan 30 dakika sonraki dönemde koku eşik değerini bazal değerlerine göre arttırdığı, diğer dönemlerde SS ve PS grubunda koku eşik değerlerindeki bozulmanın postoperatif 24 saat boyunca devam ettiği, PP grubunda ise postoperatif 8. saatten itibaren koku eşik değerlerinin bazal seviyeye döndüğü gözlendi. Koku identifikasyon test değerlerinde PP grubunun da postoperatif 8. ve 24. saatlerde bazal değerlere göre artış gözlendi. SS ve PS gruplarında postoperatif 30. dakikada koku identifikasyon test değerlerinde azalma olduğu postoperatif 8. saatte ise bazal değerlerine döndüğü gözlendi. Postoperatif 24. saatte ise bazal değerlerine göre artış olduğu gözlendi. Çalışma sonunda anestezi indüksiyonu ve idamesinde sevofluran kullanılan gruplarda koku algılanmasını olumsuz yönde etkilediği, koku hafızasında ise geçici bir bozukluğa yol açtığı, indüksiyon ve idamede propofol kullanımının ise koku algılamasında yalnızca erken dönemde geçici bozukluk meydana getirdiği, koku hafızasında ise herhangi bir bozukluğa yol açmadığı hatta koku hafızasını düzeltebileceği kanısına varılmıştır. Geçimi ve güvenliği koku alma ile yakından ilgili olan insanlarda ve özellikle de postoperatif erken dönemde derlenmenin önem sağlayacağı günübirlik cerrahiler gibi işlemlerde genel anestezi uygulamalarında mümkünse anestezi indüksiyonu ve idamesinde propofolün tercih edilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Bu konuda ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar Sözcükler: Anestezi indüksiyonu, koku işlevi, koku hafızası, sevofluran, propofol.

In this study we aimed to investigate the effects of general anesthesia applications on olfactory function and olfactory memory. Our study was performed on 97 patients, ASA physical status I–II, between 18-60 years of age undergoing a planned elective surgery under general anesthesia. All patients were intubated and operation time ranged from 40 to 180 minutes. Patients were divided into three groups randomly as Group PP (propofol- propofol group, n=33), Group PS (propofol-sevoflurane group, n=34), Group SS (sevoflurane-sevoflurane group, n=30). Butanol threshold test and odor identification tests were administered to the patients 30 minutes before the operation (T1). After routine monitorization, anesthesia induction was administered to Group PP and Group PS with propofol 2-2.5 mg/kg and remifentanil 1 µg/kg, and in Group SS inhalation induction with %7 sevoflurane and remifentanil 1 µg/kg was administered. For all groups 0.6 mg/kg of rocuronium was administered and intubation was performed. In Group PP maintenance of anesthesia was performed as in the first 10 minutes 10 mg/kg/h, the next 10 minutes 8 mg/kg/h and in the later period 6 mg/kg/h propofol and 0,2 µg/kg/min remifentanil infusion. In Group PS and Group SS maintenance of anesthesia was performed with 1 MAC sevoflurane and 0.2 µg/kg/min remifentanil infusion. Fresh gas flow of 4L/min in 50:50% O2:air were administrated to all groups. Tidal volume and frequency parameters were set as Et CO2 30–35mmHg. Odor threshold and identification tests were applied in following 30th minutes (T2), 8th hour (T3) and 24th hour (T4) after the operation. The demographic data of the cases (age, sex, height, weight) and ASA value were recorded. It was observed that in all three anesthetic techniques, the odor threshold value increased compared to the baseline values in postoperative 30 minutes, in Group PS and Group SS the deterioration in odor threshold values continued following postoperative 24 hours but in Group PP, odor threshold values returned to baseline values after 8 hour postoperative. In Group PP odor identification test values increased compared to baseline values in postoperative 8th and 24th hour. In GroupSS and PS odor identification test values decreased in postoperative 30 minutes and in postoperative 8th hour these values returned to baseline values. In postoperative 24th hour values increased compared to baseline values. It is concluded that using sevoflurane in induction and maintenance of anesthesia may affect the odor perception adversely and cause temporary disturbances in odor memory, while using propofol in induction and maintenance of anesthesia may cause a temporary disturbance in odor perception just for early postoperative stages, and it didn't effect the odor memory furthermore it would repair the memory. It is thought that propofol can be preferred for induction and maintenance of anesthesia for the patients whose safety and livelihood are closely related to their odor function and especially for the ambulatory surgery in which early postoperative recovering have an important role. Further studies are necessary in this issue.Keywords: Induction of anesthesia, olfactory function, olfactory memory, sevoflurane, propofol.