Tercüme-i Cāmiü`l-Hikāyāt li-Semerkandî (Giriş-inceleme-metin-dizin)

Abstract

Eski Anadolu Türkçesi, Batı Türkçesinin XIII.-XV. yüzyılları arasında gelişme gösteren dönemidir. Bu dönemde telif ve tercüme birçok eser yazılmıştır. İslam dininin X. yüzyılda Türkler tarafından kabul edilmesiyle birlikte Kur'ân'ın Türkçeye tercüme edilmesi faaliyetleri başlamıştır. Üzerinde çalıştığımız Tercüme-i Cāmiü'l-Hikāyāt li-Semerkandî isimli eser de Ebu'l-Leys es-Semerkandî'ye aittir. Abdülkadir Geylani'nin sülalesinden gelen Kemankeş Abdülkadir Efendi koleksiyonunda bulunan eseri çeviren kişi hakkında bilgiye ulaşılamamıştır.Yukarıda kısaca tanıttığımız Tercüme-i Cāmiü'l-Hikāyāt li-Semerkandî isimli eser (1b-61a varaklar arası) üzerine yapılan bu çalışma giriş, metin, inceleme, dizin, sözlük bölümlerinden oluşmaktadır.Giriş bölümünde genel olarak Eski Anadolu Türkçesi döneminde yapılmış Kur'ân tercüme ve tefsirleri, Ebu'l-Leys es-Semerkandî'nin hayatı ve eserleri, Tefsîr-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî, Kemankeş Abdülkadir Efendi ve incelenen yazma hakkında bilgiler verilmiştir.İnceleme bölümü yazılış özellikleri, ses bilgisi ve şekil bilgisinden oluşmaktadır. Bu bölümler metinden alınan örneklerle detaylı olarak anlatılmıştır.Metin bölümünde, metin her varağına sayfa numarası ve satır numarası verilerek transkribe edilmiştir.Dizin bölümünde, eserde geçen her kelimenin eserin hangi sayfasında ve kaç kez geçtiği gösterilmiştir. Her madde başı kelimeye anlam verilerek eserin sözlüğü yapılmıştır. Ayrıca özel adlar dizini de oluşturulmuştur.

Old Anatolian Turkish is the development period of western Turkish XIII.-XV. centuries. Many works of translation and copyright were written in this period. The translation of the Quran into Turkish began with the acceptance of Islam by the Turks. The work which we study on it named Tercüme-i Cāmiü'l-Hikāyāt li-Semerkandî belongs to Ebu'l-Leys es-Semerkandî. Kemankes Abdulkadir Effendi, who came from the family of Geylani, couldn't find information about the person who translated the work in his collection.Our study on Tercüme-i Cāmiü'l Hikāyāt-li Semerkandî (1b- 61a sheets), introduced above, consists introduction, text and grammatical analysis, index and glossary.In the introduction part, generally, the Quran translations and commentaries made in the period of Old Anatolian Turkish, the works and life of Ebu'l-Leys es-Semerkandî, knowledge about the work and Kemankes Abdulkadir Effendi is given.Grammatical Analysis part consists orthography, phonics and morphology of the work. These parts are explained in a detailed way with examples from the text.In the text analysis part, it is transcribed as numbering every sheet and every line.In the index part, how many times and where each word is mentioned. Glossary is formed by listing each word with its meaning. Proper nouns index is formed as well.