Koroner kolateral akım saptanan hastalarda lökosit adezyon ve aktivasyon moleküllerinin flowsitometrik ölçümü

Abstract

Amaç: Koroner kolateral dolaşım, kritik darlığı bulunan koroner arterler tarafından beslenen tehdit altındaki miyokarda kan sağlayan alternatif bir yoldur. Koroner kolateral gelişiminin kardiyovasküler mortalite ve morbidite üzerine olumlu etkileri bilinmektedir. Ancak kolateral formasyonunu etkileyen mekanizmalar tam olarak anlaşılmamıştır. Bu klinik çalışmada koroner kolateral gelişimi ile periferik kan lökosit adezyon moleküllerinin düzey ve yoğunlukları arasındaki ilişki araştırılmıştır.Gereç ve yöntem: Çalışmaya Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Kliniğine Haziran 2012- Aralık 2013 yılları arasında göğüs ağrısı yakınması ile başvurup, koroner anjiyografi yapılan akut koroner sendrom tanısı olmayan iyi koroner kolaterali(Rentrop 2-3) gelişmiş 50(62.18±98.04) zayıf koroner kolaterali gelişmiş(Rentrop 0-1) 44(62.82±89.9) hasta dahil edildi. Aynı gün alınan periferik venöz kan örnekleri, flowsitometrik yöntemle lökosit adezyon moleküllerinin düzey ve yoğunlukları ölçülmek üzere fakültemiz immünoloji laboratuvarına gönderildi. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 19.0 paket programı kullanıldı.Bulgular: Hastalar arasında kardiyovasküler risk faktörleri, fizik muayene özellikleri ve kardiyovasküler ilaç kullanımı açısından fark saptanmadı. İyi kolateral grubunda, kötü kollateral grubuna göre;Lenfosit yüzde ve MFI değerleri karşılaştırıldığında iyi kolateral grubunda CD3 MFI[8.99(5.68-22.8) ve 7.47(4.01-19), p=0,010], CD19 MFI[9.8(2.9-26.8) ve 9.57(3.99-19.60), p=<0.001] ve CD1656 MFI [11.05(4.08-34.8) ve 8.55(3.11-25.5), p=<0.001] değerleri açısından kötü kolateral grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu. Monosit yüzde ve MFI değerleri karşılaştırıldığında iyi kolateral grubunda CD14 MFI[11.2(3.25-34.9) ve 6.72(2.55-25.9), p<0,001], CD4(%)[83.9(49.1-97.1) ve 78.95(26.1-94.4), p꞊0.030], CD4 MFI[2.05(1.22-5.21) ve 1.49(1.06-4.38), p꞊0.003], CD11a(%)[97.05(80.5-99.3) ve 96(82.1-99.1), p꞊0.004],CD11c(%)[94.4(77.5-98.9) ve 92.6(79.3-98), p꞊0.007],CD63(%)[89.2(37-99.6) ve 83.85(24.6-97.8), p꞊0.015], CD16 MFI[16.5(5.94-37.9) ve 11.7(3.31-37.4), p꞊0.001], değerleri açısından kötü kolateral grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu.Granülosit yüzde ve MFI değerleri karşılaştırıldığında iyi kolateral grubunda CD16(%)[97.9(92.8-99.5) ve 97.2(78.1-99.5), p꞊0.012], CD16 MFI[143.5(65-260) ve 123(32.5-357), p꞊0.006], CD11a(%)[99.7(91.4-100) ve 99.6(92.1-100), p꞊0.035], değerleri açısından kötü kolateral grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu.Sonuç: Hücresel boyuttaki etkileşim özellikle kan hücrelerinde lökositlerin ve alt tiplerinin ayrıntılı olarak koroner kolateral gelişimiyle ilişkileri daha önce kapsamlı olarak değerlendirilmemiştir. Bu çalışmada CD markerları ile flowsitometrik analiz neticesinde hangi hücre tipinin öncelikli katkısı olabileceğini ve öncelikli ilişkilendirilebileceğini araştırıldı. Sonuç olarak, CD3-L MFI, CD19-L MFI, CD1656-L MFI, CD14-M MFI, CD4-M(%), CD4-M MFI, CD11a-M(%), CD11c-M(%), CD63-M(%), CD16-M MFI, CD16-G(%), CD16-G MFI, CD11a-G(%) değerleri iyi kolateral grubunda kötü kolateral grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksek düzeyde saptandı. Koroner lezyonu perkutan girişime ve by-pass cerrahisine uygun olmayan hastalarda, koroner kolateral gelişimini artıracak immünolojik aktivasyonun hangi hücre grubunda daha öncelikli planlanması açısından bu çalışma diğer çalışmalara öncülük yapacak konumdadır. Çalışmamızda hasta sayısı nispeten kısıtlı olduğundan daha geniş ölçekli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.Anahtar kelimeler: Koroner kolateral dolaşım, lökosit adezyon molekülleri,

Aim: Coronary collateral circulation is an alternative pathway for delivering blood to myocardium which is under threat because of the critical stenosis of the coronary arteries supplying blood to myocardium. It's known that coronary collateral development has positive effect on cardiovascular mortality and morbidity. However, mechanism effecting collateral formation is not fully understood. In this clinical study, we have looked for the relationship between coronary collateral development and peripheral blood leukocyte adhesion and activation molecules. Material and method: 50 patients(mean age 62.18±98.04) with good coronary collateral development(Rentrop 2-3) and 44 patients with poor coronary collateral development(Rentrop 0-1)(mean age 62.82±89.9) who have referred to Bülent Ecevit University Medical Faculty Cardiology Clinic between June 2012 – December 2013 with the complaint of chest pain but without acute coronary syndrome diagnosis after angiography were included to the study. Samples of peripheral venous blood samples drawn in the same day were sent to immunology laboratory for measuring level and intensity of leukocyte adhesion molecules by flow cytometric method. SPSS 19.0 program was used in statistical analysis of data. Findings: No difference was detected between patients regarding cardiovascular risk factors, physical exam characteristics and cardiovascular drug use. The findings of good and poor collateral groups comparison have revealed that lymphocyte percentage and all of the MFI values were significantly higher in good collateral group compared to poor collateral group: CD3 MFI [8.99(5.68-22.8) and 7.47(4.01-19), p=0,010], CD19 MFI [9.8(2.9-26.8) and 9.57(3.99-19.60), p=<0.001] and CD1656 MFI [11.05(4.08-34.8) and 8.55(3.11-25.5), p=<0.001]. When monocyte percentage and MFI values were compared CD14 MFI[11.2(3.25-34.9) and 6.72(2.55-25.9), p<0,001], CD4(%)[83.9(49.1-97.1) and 78.95(26.1-94.4), p꞊0.030], CD4 MFI[2.05(1.22-5.21) ve 1.49(1.06-4.38), p꞊0.003], CD11a(%)[97.05(80.5-99.3) and 96(82.1-99.1), p꞊0.004],CD11c(%)[94.4(77.5-98.9) and 92.6(79.3-98), p꞊0.007],CD63(%)[89.2(37-99.6) and 83.85(24.6-97.8), p꞊0.015], CD16 MFI[16.5(5.94-37.9) and 11.7(3.31-37.4), p꞊0.001], all were significantly higher in good collateral group compared to poor collateral group. When granulocyte percentage and MFI values were compared CD16(%)[97.9(92.8-99.5) and 97.2(78.1-99.5), p꞊0.012], CD16 MFI[143.5(65-260) and 123(32.5-357), p꞊0.006], CD11a(%)[99.7(91.4-100) and 99.6(92.1-100), p꞊0.035], ], all were significantly higher in good collateral group compared to poor collateral group. Conclusion: Interaction at cellular level, especially the relationship of blood cells leucocytes and their subsets and development of coronary collateral hasn't been evaluated in details until now. CD3-L MFI, CD19-L MFI, CD1656-L MFI, CD14-M MFI, CD4-M(%), CD4-M MFI, CD11a-M(%), CD11c-M(%), CD63-M(%), CD16-M MFI, CD16-G(%), CD16-G MFI, CD11a-G(%) values were found to be significantly higher in good collateral group compared to poor collateral group. In patients who aren't candidate for coronary lesion percutaneous intervention or by-pass surgery, this study may serve as a pioneer study for the future research on the priority planning of immunological activation over different cell groups in order to improve collateral development. Key words: Coronary collateral circulation, leukocyte adhesion molecules