Irak`ta Sünni - Şii rekabetinin siyasal yapılanmaya yansıması: 2003 sonrası dönem

Abstract

Bu çalışmada Ortadoğu'da mezhep olgusunu en derinden ve en şiddetli yaşayan ülkelerden biri olan Irak özelinde Sünni – Şii rekabetinin siyasal yapılanmaya etkisi incelenecektir. Bu doğrultuda öncelikle bu rekabet ortamına zemin oluşturacak tarihi süreçler ve fiziki koşullar ele alınıp Sünni ve Şii siyaset anlayışının ayrışan ve örtüşen yönlerine değinilecektir.Tarihi ve Coğrafi bilgiler ışığında 2003 sonrası dönemde Irak'ta yaşanan siyasi olaylara yer verilecek ve yeni oluşan siyasi yapının temel dinamikleri, bu siyasi yapıdaki aktörler, aktörlerin birbirleriyle ve diğer devletlerle ilişkileri ele alınacaktır. Özellikle anayasa yapım süreci ve seçim ittifakları incelenerek mezhepler ve siyaset arasındaki bağlantı ele alınacaktır. Seçim sonuçlarına değinilerek halkın mezhebi söylemlere verdiği karşılıklar anlaşılmaya çalışılacaktır.Ayrıca Arap Baharının oluşturduğu siyasi değişim akımı ve bu süreç sonrasında şiddet sarmalına girmiş rekabet ortamında DEAŞ gibi bir terör örgütünün gelişimi ele alınacak, DEAŞ'le mücadele sürecinde Sünni ve Şiilerin tutumu değerlendirilecektir.2003 sonrası ABD'nin askerlerini çekmesi ile oluşan siyasi ve askeri boşlukla birlikte halkın değişen talepleri ve siyasi aktörlerin değişen söylemlerine yer verilecek ve sonunda bu rekabeti şiddete dönüşmeden yönetmek için bazı önerilere yer verilecektir.

In this study, the effect of Sunni-Shiite rivalry on political structuring in Iraq, which is one of the deepest and most severely affected countries in the Middle East, will be examined. In this frame, historical processes and physical conditions which is the basis of this competitive environment and the diverging and overlapping aspects of Sunni and Shiite politics will be discussed.In the light of historical and geographical information, the political events in Iraq during the post-2003 period will be included and the basic dynamics of the newly formed political structure, the actors in this political structure, the relations of actors with each other and with other states will be tried to be understood.In particular, the process of constitution making and election alliances will be examined and the link between sects and politics will be discussed. The thesis will be tried to understand the responses of the people to sectarian discourses by referring to the election results.Furthermore, the political change created by the Arab Spring and the development of a terrorist organization such as DAESH will be discussed, and the attitude of Sunnis and Shiites in the process of fighting DAESH will be evaluated.With the political and military gap created by the withdrawal of US troops after 2003, the changing demands of the people and changing discourses of political actors will be included and some suggestions will be given to manage this competition without turning into violence.