Feodalizmin çözülüşü, kapitalizmin doğuşu: Brenner - Heller tartışması

Abstract

Bu çalışma feodalizmin kapitalizme dönüşümü üzerine ana Marxist yaklaşımlar içerisindeki tartışmaları özetleme çabasıdır.Bu bağlamda teze göre konuya ilişkin iki ana yaklaşım vardır: İlk yaklaşım kapitalizme dönüşümün uluslararası ticaret ve değişimle bağlantılı olduğunu ileri süren yaklaşımdır. Bu teorilerin en önemli klasik liberal düşünür Adam Smith'in düşünceleri arasında bazı ortak noktalar vardır. Bu teori siyasal Marxizm olarak adlandırılabilir.Siyasal Marxizm geçiş sorununu liberal değerler ve kavramlara benzer biçimde açıklamaktadır. Buna göre kapitalizm gelişmiş özgür ve akılcı pazarlara özellikle emek pazarlarıyla birlikte doğmuştur. Bu teorinin en önde gelen ismi Brenner'a göre toprak sahipleri köylü üreticilerle sözleşmeler imzaladıklarında kapitalizm gelişti.Tez bu teorileri klasik Marxist bir bakış açısıyla eleştirmektedir. Bu eleştirel düşünceye göre devlet kapitalizme dönüşümde merkezi bir rol oynamıştır. Devlet her zaman kapitalist kurumları geliştirmek istemiştir. Feodalizmin kapitalizme dönüşümünde önemli kavramsal çerçeve, üretim ilişkileridir. Bu çerçevede, sınıf mücadeleleri de önemli rol oynamıştır. Feodalizm yeterli üretim veremediğinde krize girmiş; köylüler kentlere göç etmişlerdir. Ama bazı çitçiler çiftliklerde çiftçi olarak kalmışlardır. Bunlar daha zengin olmuşlar ve toprak sahiplerine karşı kentlerde ve kırsal kesimde çalışan işçilerle birlikte sınıf mücadelesi vermişlerdir. Bu feodalizmin çökmesi ve kapitalizmin doğuşunda en önemli nedendir.

This work is a try to summarise arguments in main Marxist approaches on transition feodalism to capitalism.In this respect, according the thesis, there are two main approaches to the subject.The first approach is transition to capitalism is basically connected with international commerce and exchange relations. This theory has got some common views with Adam Smith who is the most important classical liberal thinker. İt can be called political marxism. Political marxism explains the transition problem similiar to the liberal values and contexts. It says that capitalism born with comprehensive free rational bazaars especially work bazaars. Accoding to Brenner who is the most popular name of the political Marxizm, when the landlors signed land lease agreements with agrarian producers, capitalism has improved. The thesis criticize this theories by a cllasical marxist view. İn this critical view, state played central role to transition to capitalism. State has always wanted to improve capitalist institutions. The important context was productive relationships in transition feudalism to capitalism arguments. Class struggles also played important role, in this context. Feodalism was in crisis when it couldn't give enough products, peasants migrated to the cities. But some farmers stayed at the farms as farmers. They became richer and they struggled against the landlords with workers at the cities and countryside. It was the most important reason why feudalism collapsed and transited to capitalism.