Çin Halk Cumhuriyeti`nin enerji güvenliğinde Orta Asya örneği

Abstract

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), 1978 yılında Deng Xiaoping'in başlatmış olduğu ekonomik açılımların ardından ulusal ve uluslararası alanda büyük dönüşümler yaşamaya başlamıştır. Ekonomik gelişim ivmesinin kazanıldığı bu süreçte Çin küresel konjonktürde daha büyük adımlar atarak akıllı gücünü geliştirmeye ve ekonomik gelişiminde kazandığı ivmeyi sürekli kılmaya çalışmaktadır. Ekonomik gelişim beraberinde enerji ihtiyacını getirmiş ve Çin 1993 yılında enerji ithal eden ülke konumuna geçmiştir. Enerji ithal ülkesi olmasıyla birlikte Çin için enerji güvenliği çok önemli bir alan olmuş ve arz güvenliğini sağlamaya yönelik önemli politikalar izlenmeye başlanmıştır. Çin enerji tedarikini güvenli bir şekilde sağlayabilmek için farklı ülkelerle ekonomik, kültürel, siyasi ve enerji alanlarına yönelik ilişkiler kurarak akıllı gücünü artırmaya ve arz güvenliğini sağlamak için çaba göstermektedir. Çin'e coğrafi bağlamda yakın olan, zengin hidrokarbon rezervlerine sahip Orta Asya ülkeleri hem enerji ithali hem de ekonomik ilişkiler tesisi için uygun partnerlerdir. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)'nin dağılması sonucu bu ülkelerin dış politikalarında diyalog ortağı ülke eksikliği göz önünde bulundurulursa Çin'in bu boşluğu doldurabilmek için çok iştahlı olduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı Çin'in yükselişini sürdürebilmek için izlediği akıllı güç politikası ile enerji güvenliğini sağlama çabalarını Orta Asya ülkeleri aracılığıyla açıklayabilmektir. Bu bağlamda enerji zengini Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile kurulan petrol- doğal gaz hatları enerji güvenliğini açıklayabilmek açısından dayanak noktası alınacaktır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; kavramsal bir çalışma olması nedeniyle enerji güvenliği, akıllı güç ve yumuşak güç unsurlarından biri olan kamu diplomasisi kavramları açıklanmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde; Çin'in ekonomik gelişme süreci, Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile ekonomik ilişkileri değerlendirilecek ve Çin'in enerji güvenliği analiz edilmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda Çin'in Kuşak Yol Girişimi ve Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) de açıklanmaya değerdir. Son olarak üçüncü bölümde; ülkelerin ekonomik ilişkilerine ek olarak, hidrokarbon zengini Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın rezervlerini Çin'e ulaştırabilecekleri petrol ve doğal gaz boru hatlarına değinilecektir.

The People's Republic of China began to experience major transformations both nationally and internationally in 1978 after the economic initiatives of Deng Xiaoping. In this process, where the acceleration of economic development is gained, China is trying to improve its smart power by taking bigger steps in the global conjuncture and to sustain the momentum gained in its economic development with a moderate expansionary policy. Economic development created the need for energy, and China became an energy importing country in 1993. As China is an energy importing country, energy security became a very important area and important policies to ensure security of supply began to be monitored. In order to ensure the safe supply of energy, China strives to increase its smart power and ensure security of supply by establishing relations with different countries in economic, cultural, political and energy fields. Central Asian countries, which are close to China in geographical terms and have rich hydrocarbon reserves, are suitable partners for both energy import and economic relations. As a result of the disintegration of the Soviet Union and the lack of a dialogue partner country in the foreign policies of these countries, it is possible to say that China is very appetite to fill this gap. The purpose of this study is to explain China's efforts to ensure energy security through its smart power policy to sustain its rise through Central Asian countries. In this context, energy-rich Kazakhstan-Turkmenistan and Uzbekistan oil-natural gas lines will be taken as the basis for explaining the energy security. The study consists of three parts. In the first chapter; since it is a conceptual study, it will be tried to explain the concepts of energy security, smart power and public diplomacy, one of the elements of soft power. In the second part; China's economic development process, economic relations with Kazakhstan, Turkmenistan and Uzbekistan to be evaluated and the energy security diplomacy of China's energy security perception will be analyzed. In this context, China's Belt and Road Initiative and Shanghai Cooperation Organization are worth explaining. Finally, in the third chapter; in addition to the economic relations of countries, reserves of hydrocarbons of Kazakhstan, Turkmenistan and Uzbekistan and Oil and gas pipelines to China will be addressed.