Finansal sıkıntıyı belirleyen faktörlerin tespiti: İMKB imalat sektörü uygulaması

Abstract

Yoğun rekabet ortamında faaliyet gösteren günümüz işletmelerinin birçoğu için dış finansman artık kaçınılmaz bir gereksinim haline gelmiştir. Ancak, çoğu zaman işletmeler dış finansmandan sağlanan fayda ile onun maliyeti arasında bir denge kurmakta zorlanmaktadırlar. Cari yükümlülüklerini karşılamak durumunda olan işletmelerin birçoğu finansal sıkıntı ve yeniden dış finansman sağlama kısır döngüsü içine düşebilmektedirler. İflasla sonuçlanabilecek sorunları beraberinde getiren finansal sıkıntı durumunun erken tespiti, işletme ile ilişkisi olan ortaklar, yatırımcılar ve kreditörler gibi birçok kesimi yakından ilgilendirmektedir.Bu çalışma ile işletmelerin içine düşebilecekleri finansal sıkıntı durumunu belirleyen faktörlerin finansal tablo oranları yardımıyla tespiti amaçlanmıştır. Çalışmanın amacına uygun olarak iki kısımdan oluşan ampirik bölümün ilk kısmında işletmelerin kısa vadeli yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için gereksinim duydukları dış finansman miktarı finansal sıkıntıya neden olabilecek bir değişken olarak tanımlanmıştır. İMKB'de işlem gören 125 adet imalat sektörü işletmesinin 2003-2010 dönemi yıllık finansal tablo verilerinden elde edilen oranlar ile tanımlanan bu finansal sıkıntı değişkeni arasındaki olası ilişkiler Panel EGLS yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda tanımlanan finansal sıkıntı değişkeni ile borçların vade yapısı, kaldıraç, satışların maliyeti/net satışlar ve net satış büyümesi değişkenleri arasında aynı yönlü ilişkiler saptanmıştır. Hazır değerler/aktifler, stok devir hızı ve faiz ve vergi öncesi kar/aktifler değişkenleri arasında ise ters yönlü ilişkiler saptanmıştır.Ampirik bölümün ikinci kısmında finansal sıkıntı değişkeni değeri finansal tablo oranları tarafından belirlenen bir finansal sıkıntı endeksine dönüştürülmüştür. Daha sonra bu finansal sıkıntı endeksi değerleriyle bağımlı değişken olarak belirlenen İMKB'de işlem gören hisse senedi getirileri arasındaki ilişkiler tekrar Panel EGLS yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda işletmelerin hisse senedi getirileri ile finansal sıkıntı endeksi değerleri arasında ters yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

For many of today?s businesses that operating in a highly competitive environment, external financing has become an inevitable requirement. However, the businesses often have difficulties to build a balance between the benefit of external financing and its cost. Many of these businesses that have to meet their current obligations are tend to be in a financial distress and a vicious circle of external financing re-provision. Early detection of such a stressful situation which could result in bankruptcy concerns many parts that have relationships with the businesses such as partners, investors and creditors etc.With this study, by using financial ratios it is aimed to detect the factors that determine the status of financial distress experienced by many businesses. For the purpose of the study in the first part of empirical section, the amount of external financing that the businesses need to fulfill their short-term obligations is defined as a variable which may cause a financial distress. The possible relations between this financial distress variable and the ratios that derived from the annual financial statements of 125 businesses that were traded in ISE manufacturing sector and for the period of 2003-2010 has been analyzed by the Panel EGLS method. As a result of the analysis the relationships that found between financial distress variable and debt maturity structure, leverage, cost of sales/net sales and net sales growth variables are in the same direction, liquid assets/assets, cash ratio, inventory turnover and profit before interest and taxes/assets variables are in the opposite direction.In the second part of the emprical section the financial distress variable is converted to an index whose value is determined by the independent variables. Then, the relationships between this financial distress index values and the stock returns of businesses traded in ISE have been analyzed again by the PANEL EGLS method. As an expected result of the analysis a significant but in opposite direction relationship was found between the stock returns and financial distress index values of businesses.