Etik davranma niyetinin Planlı Davranış Teorisi çerçevesinde değerlendirilmesi: Gıda mühendisleri örneği

Abstract

Çalışmanın amacı gıda mühendislerinin etik davranma niyetine etki eden faktörlerin ortaya konmasıdır. Bu amaçla Planlı Davranış Teorisi model olarak kullanılmış ve araştırmanın amacına uygun olarak geliştirilmiştir. TMMOB (Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği) Gıda Mühendisleri Odası'na üye olan gıda mühendislerine uygulanan anketle, etik davranma niyeti davranışa yönelik tutumlar, sosyal ve ahlaki normlar, algılanan kontrol yetkisi ve yasal koşullar değişkenleri ile incelenmiştir. 634 katılımcıdan elde edilen verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgular, incelenen tüm değişkenlerin etik davranma niyetini öngördüğünü ortaya koymaktadır. Davranışa yönelik tutumlar, niyeti etkileyen değişkenler içerisinde en etkili unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sonuçlar gıda mühendislerinin etik davranma niyetini etkileyen faktörleri ortaya koymada Planlı Davranış Teorisinin uygun bir model olduğunu göstererek, gıda mühendislerine, gıda işletmesi sahiplerine ve yöneticilerine, gıda mühendislerini yetiştiren akademisyenlere ve ilgili kurum ve kuruluşlara önemli bilgiler sunmaktadır.

The aim of this thesis is to indicate the factors that influence the ethical behavioral intention of food engineers. Therefore, the Theory of Planned Behavior is used as a model and extended for this thesis? purpose. Ethical behavioral intention is examined with attitudes toward behavior, social and moral norms, perceived control authority and legal conditions by a survey conducted to the food engineers registered in UCTEA (Union of Chambers of Turkish Engineers and Architects) Chamber of Food Engineers. Results obtained by the analysis of data from 634 participants indicate that, all variables predict ethical behavioral intention. Attitudes toward behavior happens to be the best predictor above all. These results indicate that the Theory of Planned Behavior is a suitable model for explaning the predictors of ethical behavioral intention, and present important information for food engineers, food plant owners and managers, academicians educating food engineers and related establishments and organizations.