İlköğretim çağında vergi algısının incelenmesi: Zonguldak ili örneği

Abstract

Vergi, ekonominin anlaşılmasında ve oluşturulmasında önemli yeri olan kavramlardan birisidir. Vergi, devletin egemenlik gücüne dayanarak, topluma karşı kamu görevlerini yerine getirmek amacıyla, gerçek ve tüzel kişilerden, hukuki cebir altında, karşılıksız olmak üzere, kanunla aldığı parasal miktardır ve toplum bireyleri için anayasal bir yükümlülüktür. Vergi toplumun iyiliğini ve refahını sağlamak üzere gereksinimlerin karşılanabilmesi için çağdaş devletin mali sistemini oluşturan gelir kaynaklarından en önemlisidir. Bu nedenle toplumda vergi bilincinin oluşturulması ve vergi ahlakının geliştirilerek vergiye gönüllü uyumun sağlanması önemlidir. En öncelikli olanı da gelecekte her biri birer vergi mükellefi olacak çocuklara öğrenim hayatlarının ilk dönemlerinde vergi kavramının işlenmesidir. Küçük yaşlarda aile ile oluşmaya başlayan ve ilköğretim çağında edindikleri bilgiler ve yaşantılarla şekillenen vergi algısının, vergi ile ilgili tutum ve davranışların, çocuklarda vergi bilincinin temel belirleyicileri olacağı ve toplumun daha refah bir seviyeye yükselmesinde etkin olacağı kaçınılmazdır. Bu çalışmada, Zonguldak İli?ndeki ilköğretim öğrencilerinde vergi algısı ve vergi algılamasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda öğrencilerin demografik özelliklerini ve vergi algılamasını değerlendiren soruları içeren iki bölümden oluşan anket, Zonguldak?ın merkez ve çevre ilçelerindeki okulların 4.,5.,6.,7, ve 8. sınıflarında öğrenim gören toplam 766 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen veriler frekans analizi ve çapraz tablolarla yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlardan öğrencilerin yarısının vergi kavramını bilmedikleri ve vergi algılamasının yetersiz olduğu görülmüştür. Bu durumun görülmesinde, özellikle çocukların okudukları sınıfın, ebeveynlerinin eğitim durumunun ve ailenin gelir düzeyinin etkili olduğu belirlenmiştir.

Tax is one of the concepts that has an important place in understanding and creating the economy. Tax is the amount of money collected by laws on the basis of state sovereignty from real and legal persons under legal compulsion in an unrequited manner in order to fulfill public duties and is a constitutional obligation for the members of a country. Tax is the most important source of revenue of the financial system of the contemporary state with an eye to meet the requirements of the society with a view to maintain welfare and prosperity thereto. As such, it is important to create tax awareness and develop tax ethics within the society and ensure voluntary tax compliance. In this context the first and foremost issue with the highest priority is to create tax awareness during the early childhood education of children who will be taxpayers in the future. The tax perception that will be created at a young age in the family environment and which will be formed by the tax-related attitudes and behaviors and the knowledge and experiences acquired during the early childhood education will be the main determinants of tax awareness and inevitably will have an active role in the creation of a more prosperous society. In this study, it is aimed to determine the tax perception of primary school students in Zonguldak province and the factors that influence same. In this context, a questionnaire consisting of two parts including questions assessing students' demographic characteristics and tax perception has been conducted with a total of 766 students studying in the 4th, 5th, 6th, 7th and 8th classes of the schools in the central and peripheral districts of Zonguldak. The data obtained were interpreted by frequency analysis and cross tables.The results have revealed that half of the students did not know the concept of tax and their tax perception were inadequate. It is found that especially the student?s age, educational level of parents and family income level is effective in this result.