Stratejik maliyet ve performans yönetim sistemlerinin kurumsal karne modeli ile entegrasyonu: Bir içecek işletmesi örneği

Abstract

Rekabetin yoğun bir şekilde yaşandığı günümüz dünyasında işletme yöneticileri maliyetleri azaltarak ve faaliyet verimliliğini arttırarak işletme performansını sürekli geliştirmeye odaklanmışlardır. Bu durum yöneticilerin özellikle maliyet ve yönetim muhasebesi bilgi sistemleri tarafından üretilecek olan stratejik bilgi ihtiyacını da arttırmıştır. Ancak geleneksel maliyet ve yönetim muhasebesi bilgi sistemlerinde kullanılan yöntemlerin zaman içerisinde yöneticilerin ihtiyaç duyduğu doğru ve güvenilir bilgileri sağlamada yetersiz oldukları görülmüştür. Bu çerçevede maliyet ve yönetim muhasebesi bilgi sistemlerinin yöneticilerin ihtiyaç duyduğu bilgileri üretmesi amacıyla birçok yöntem geliştirilmiştir. Bu çalışmada Kurumsal Karne (KK) modeli ile Ekonomik Katma Değer (EKD) modeli, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (FTY) sistemi ve Faaliyet Tabanlı Yönetim (FTY) modeli entegrasyonunun işletme performansının geliştirilmesi açısından fayda sağlayıp sağlamayacağı ve ayrıca söz konusu entegrasyonun işletme yöneticilerinin alacakları stratejik kararlar üzerinde etkili olup olmayacağı araştırılmıştır. Bu doğrultuda yönetsel modeller öncelikle teorik olarak açıklanmış, daha sonra söz konusu entegrasyon perspektifinde örnek bir sanayi işletmesinde uygulamaya yer verilmiştir. Yapılan uygulama ile öncelikle yönetsel modellerin birlikte kullanılmasının mamül maliyetlerinin daha doğru analiz edilmesine ve işletme performansının daha doğru ölçülmesine imkan verdiği görülmüştür. Ayrıca söz konusu entegrasyon aracılığıyla sağlanan bilgilerin yöneticilerin alacakları stratejik kararlar üzerinde etkili olduğu ve işletme performansı hedeflerinin daha doğru şekilde belirlenmesini mümkün kıldığı anlaşılmıştır. Özetle işletmelerde değer yaratma, stratejik amaçlara ulaşma ve rekabet avantajı kazanma konusunda KK modelinin stratejik maliyet ve performans yönetim modelleri ile entegre bir şekilde kullanılması işletme başarısının daha sağlıklı okunmasına katkıda bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Stratejik Maliyet Yönetimi, Stratejik Performans Yönetimi, Ekonomik Katma Değer (EKD), Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (FTM), Faaliyet Tabanlı Yönetim (FTY) ve Kurumsal Karne (KK)

In today's world where competition is fierce, managers have focused on constantly improving the business performance by reducing costs and promoting productivity. This situation has also created a need for strategic information that will be produced by cost and management accounting. However, it has been observed that the methods used in traditional cost and management accounting information technology are no longer effective in providing the managers with the correct and reliable information. For this reason, a great many methods have been developed to overcome this situation. In this thesis, whether integration of Balanced Scorecard (BSC) with Economic Value Added (EVA), Activity Based Costing (ABC), and Activity Based Management (ABM) models is useful for improving business performance and whether this integration has an effect on strategic decisions taken by business administrators are examined. Accordingly, administrative models are explained theoretically and then it is decided to apply it to a sample industry enterprise from the mentioned integration perspective. As a result of this application, it is seen that combined use of administrative models lead to better evaluation of product costs and business performance. Moreover, it is understood that the information provided by this integration has an effect on strategic decisions and makes it possible to set better aims for business performance. To sum up, the use of Balanced Scorecard (BSC) integrated with strategic cost and performance management models contributes for more accurate evaluation of business performance in terms of value creating, achieving strategic aims and taking competitive edge.Keywords: Strategic Cost Management, Strategic Performance Management, Economic Value Added (EVA), Activity Based Costing (ABC), Activity Based Management (ABM) and Balanced Scorecard (BSC).