Bankaların ticari kredi değerlendirme aşamasında dikkate aldıkları kriterlerin önem derecelerinin belirlenmesi

Abstract

Özel sektör faaliyet ve yatırımları, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için hem ülke kalkınmasının önemli taşlarından biri hem de ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin göstergelerindendir. Özel sermaye içerisinde en fazla paya sahip olan ve KOBİ olarak nitelendirilen küçük ve orta ölçekli firmaların desteklenmeleri her ülke için önemli konuların başında gelmektedir. Genellikle özsermaye yetersizliği ile faaliyet gösteren KOBİ'lerin yabancı kaynaklara/borçlanmaya ihtiyacının oldukça fazla olduğu bilinmektedir. Bu çalışma ile KOBİ ve ticari firmaların banka kredisi taleplerinin değerlendirilmesinde dikkate alınan kriterlerin önem derecelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma ile literatürde daha önce kullanılmayan ve uzman görüşü ile belirlenen kriterler kullanılarak ve literatüre göre kıyasla çok daha fazla uzman görüşü alınarak literatüre katkı sağlanmaktadır.Çalışmada bankaların çeşitli bölüm ve bölgelerinde çalışmakta olan 73 adet uzman görüşüne başvurularak, 7 adet ana kriter ve 26 adet alt kriterin birbirleri ile ikili karşılaştırılması talep edilmiştir. Ana kriterler olarak; likidite oranları ve faaliyet döngü süresi, istikrar ve istihbarat, mali yapı ve kaldıraç oranları, karlılık ve iş hacmi, teminat ve mal varlığı, şirketin ve sektörün büyüme potansiyeli, yönetimsel yeterlilik ve kurumsallaşma belirlenmiştir. Kriterlerin ikili karşılaştırmalarının ağırlıklandırmalarının hesaplanmasında Analitik Hiyerarşi Proces (AHP) yöntemi kullanılmıştır. 73 adet uzman görüşünden 49 adet uzmanın görüşü bilgi içerdiği kabul edilerek uygulamaya dahil edilmiştir. Yapılan analiz neticesinde ana kriterler içerisinde uzmanların en fazla önem verdikleri ana kriterler sırasıyla; karlılık ve iş hacmi, istikrar ve istihbarat ile teminat ve mal varlığı olarak belirlenmiştir. Şirketin ve sektörün büyüme potansiyeli ile likidite oranları ve faaliyet döngü süresi uzmanların en az önem verdikleri kriterler olarak ölçülmüştür.Anahtar Kelimeler: Ticari Kredi, AHP, İstatistiksel hipotez testleri, Firmaların Finansal Rasyoları.

Private sector's services and investments are both one of the major pieces on development of the country and some of the indicators on the development level of countries for developed countries and developing countries. The supports of small and medium-sized companies which have the largest share in private capital are characterized as SME are main of important issues for each country. Generally SMEs which operate with the look of equity are known that they need foreign sources/to be in debt so much. With this study, determined for importance degrees of criterions which are taken in consideration on assessment of SME and commercial companies' bank loan demands is intended. With the study, criterions which weren't used in literatüre before and were determined with an expert opinion contributed to the literature by asking for much more expert opinions than literature.In the study, 7 main criterions and 26 sub-criterions' dual-comparison with each others are demanded with being resorted to opinions of 73 experts who work at the banks' various departments and regions. As the main criterions; liquidity rations and operating cycle time, stability and intelligence, financial structure and leverage rations, profitability and business volume, guarantees and assets, the growth potential of the company and a sector, managerial competence and institutionalization are determined. Analytic Hierarchy Process (AHP) method is used for being counted on weihting of pairwise comparisons of the criterians. 49 experts' opinions in 73 experts' opinions are added to the prantice with being accepted that they include information.In the analysis result, the main criterians to which the experts gave the most importance in the main criterians are determined, as respectively, profitability and business volume, stability and intelligence and also guarantees and assets. The growth patential of the company and sector and also liquidity ratios and operating cycle time are measured as the least important criterians that the experts think.Keywords: Commercial Credit, AHP, Statistical Hypothesis Testing, Company's Financial Ratios.